Կոնստանտին Ուշինսկի

Կոնստանտին Ուշինսկի (ռուս.՝ Константин Дмитриевич Ушинский, փետրվարի 19 (մարտի 3), 1823, Տուլա - դեկտեմբերի 22 1870 (հունվարի 3 1871), Օդեսա), ռուս մանկավարժ-դեմոկրատ, գիտական մանկավարժության հիմնադիրը Ռուսաստանում։

Քաղվածքներ

• Եղիր քո հայրենիքի զավակը, խորապես զգա քո կապը հարազատ հողին, որդիաբար վերաբերվիր նրան, հարյուրապատիկ վերադարձրու այն, ինչ ստացել ես նրանից։
• Մեր երկրից բացի աշխարհում շատ կան ամեն տեսակի պետություններ և երկրներ, բայց մարդ միայն մեկ հարազատ մայր ունի, մեկն է նաև նրա հայրենիքը։
• Մարդու ժամանակը, աշխատանքը, ազնվությունը, գիտելիքները, իրեն տիրապետելու ունակությունը, ֆիզիկական, մտավոր և բարոյական ուժերը` այդ բոլորը ամեն մի հարստության միակ արարիչներն են ։
• Երջանկության իրավունքը մարդու ամենաանկապտելի իրավունքն է։
• Միայն աշխատանքի ներքին, հոգեկան, կենարար ուժն է իբրև աղբյուր ծառայում մարդկային արժանապատվության , դրա հետ միասին նաև բարոյականության և երջանկության համար։
• Եթե դուք հաջողությամբ ընտրեք աշխատանքը և նրանում ներդնեք ձեր ամբողջ հոգին, ապա երջանկությունն ինքն ձեզ կգտնի։
• Նպատակը կյանքում հանդիսանում է մարդկային արժանապատվության և մարդկային երջանկության ուղն ու ծուծը։
• Բավարարեք մարդու բոլոր ցանկությունները, բայց նրանից խլեք կյանքի նպատակը, և կտեսնեք, թե ինչպիսի դժբախտ ու աննշան էակ է դառնում նա։
• Ամբողջ կրթության գլխավոր խնդիրներից մեկը հատկապես նրանում է կայանում, որպեսզի նոր սերունդներին մշտապես ներգրավել մարդկության ընդհանուր գործի մեջ` դեպի բացարձակ բարօրությունը նրա անվերջանալի ձգտման մեջ։
• Դաստիարակությունը որ միայն պետք է զարգացնի մարդու բանականությունը և նրան տա որոշակի ծավալով տեղեկություններ, այլև պետք է նրա մեջ բորբոքի լուրջ աշխատանքի ծարավ, առանց որի նրա կյանքը չի կարող լինել ոչ պատվարժան, ոչ երջանիկ։
• Դաստիարակությունը պետք է մարդու մեջ զարգացնի աշխատանքի նկատմամբ սովորույթ և սեր. այն պետք է նրան հնարավորություն տա իր համար աշխատանք գտնել կյանքում։
• Եթե մանկավարժությունը ցանկանում է մարդուն դաստիարակել բոլոր տեսակետներից, ապա նա պետք է նախ նրան ճանաչի նույնպես բոլոր տեսակետներից։
• Դաստիարակը չինովնիկ չէ, իսկ եթե նա չինովնիկ է, ապա նա դաստիարակ չէ։
• Դաստիարակը միշտ պետք է համոզված լինի, որ դաստիարակության ուժն այնքան մեծ է, որ նա չի էլ կարող ամբողջ ծավալով օգտվել նրանից։
• Ոչ մի դաստիարակ չպետք է մոռանա, որ նրա ամենագլխավոր պարտականությունը սաներին մտավոր աշխատանքին վարժեցնելն է և որ այդ պարտականությունն ավելի կարևոր է, քան բուն առարկայի դասավանդումը։
• Մարդկային դաստիարակության ամենագլխավոր ճանապարհը համոզումն է։
• Դաստիարակության ամենակարևոր մասը բնավորության ձևավորումն է։
• Միայն անհատը կարող է ներգործել անհատի զարգացման ու ձևավորման վրա, միայն բնավորությամբ կարելի է կազմավորել բնավորություն։
• Ուշադրությունը մեր հոգու այն միակ դուռն է, որով անպայման անցնում է այն ամենը, ինչ կա գիտակցության մեջ։
• Իր մտքերը լավ արտահայտել չկարողանալը թերություն է, բայց ինքնուրույն մտքեր չունենալը է՛լ ավելի մեծ թերություն է.իսկ ինքնուրույն մտքերը բխում են միայն ինքնուրույն ձեռք բերված գիտելիքներից։
• Սեփական գիտելիքներն ընդլայնել կարելի է միայն այն ժամանակ, երբ նայում ես քո չիմանալու ուղղակի աչքերին։
• Կցկտուր, անկապ գիտելիքներով լեցուն գլուխը նման է պահեստի, որտեղ ամեն ինչ անկարգ վիճակում է, և որտեղ ինքը` տերը ոչինչ չի գտնի. այն գլուխը, որտեղ միայն համակարգ կա առանց գիտելիքների, նման է կրպակի, որտեղ բոլոր արկղների վրա կան մակագրություններ, իսկ արկղները դատարկ են։
• Երկրի բնությունը և ժողովրդի պատմությունը, արտացոլվելով մարդու հոգում, արտահայտվել են խոսքերով։ Մարդն անհետացել է, բայց նրա ստեղծած բառը մնացել է իբրև ժողովրդական լեզվի անմահ ու անսպառ գանձարան, այնպես որ լեզվի յուրաքանչյուր բառը, նրա յուրաքանչյուր ձևը արդյունք է մարդու մտքի և զգացմունքի, որոնց միջոցով խոսքի մեջ արտացոլվել է երկրի բնությունը և ժողովրդի պատմությունը։
• Լեզվի մեջ շնչավորվում է ամբողջ ժողովուրդը և նրա ամբողջ հայրենիքը...Լեզուն ամենակենսունակ, ամենաառատ և ամուր կապն է, որը ժողովրդի` իրենց դարն ապրած, ապրող և ապագա սերունդներին միավորում միավորում է մի մեծ, պատմական, կենդանի ամբողջության մեջ։
• Խոսքը լավ է այն ժամանակ, երբ ճիշտ է արտահայտումմիտքը, իսկ նա միտքը ճիշտ է արտահայտումայն ժամանակ, երբ աճում է նրանից, ինչպես կաշին մրամնից, այլ ոչ թե հագնվում է, ինչպես ուրիշի կաշվից կարված ձեռնոց։
• Ընթերցել` դա դեռևս ոչինչ չի նշանակում. ինչ ընթերցել և ինչպես հասկանալ ընթերվածը` ահա թե որն է գլխավորը։
• Գիրքը, որ այնքան կարևոր նշանակություն ունի ինչ-որ չափով զարգանալ սկսած մարդու համար, ճիշտ այնպես, ինչպես բնությունը և կենսափորձը, համր է մնում ոչ միայն նրա համար, ով չի կարողանում կարդալ, այլև նրա համար, ով, մեխանիկորեն կարդալով էջը, չի կարողանում մեռած տառից կորզել կենդանի միտքը։
• Մտքում արդարացի լինելը դեռևս չի նշանակում արդարացի լինել գործնականում։
• Սիրո մեջ, ինչպես և ատելության մեջ կարող են միավորվել ամենատարբեր զգացմունքներ` թե՛ տառապանք, թե՛ հաճույք, թե՛ ուրախություն, թե՛ տրտմություն, թե՛ սարսափ, թե համարձակություն, և նույնիսկ զայրույթ ու ատելություն։
• Դաստիարակության արվեստն այն առանձնահատկությունն ունի, որ գրեթե բոլորին այն թվում է ծանոթ ու հասկանալի գործ, իսկ ոմանց էլ` նույնիսկ հեշտ, և դա այնքանով ավելի հասկանալի ու հեշտ է թվում, որքան մարդը քիչ է նրան ծանոթ տեսականորեն կամ գործնականորեն։
• Մանկական զգացմունքը, ինչպես որ մանկական մտածողությունը, պետք է ղեկավարել` այն չբռնադատելով։
• Խելքի տեսական կյանքը կազմավորում է խելքը, բայց միայն սրտի ու կամքի գործնական կյանքն է կազմավորում բնավորությունը։
• Բնավորության ուժը, անկախ նրա բովանդակությունից, ոչ մի բանով չփոխարինվող գանձ է։ Այն վերցվում է միմիայն հոգու բնական աղբյուրներից, և դաստիրարակությունն ամեն ինչից ավելի պետք է պահպանի այդ ուժը, որպես ամեն մի մարդկային արժանապատվության հիմքի։
• Ուժեղ բնավորությունը, ինչպես և ուժեղ հեղեղը, հանդիպելով խոչընդոտի, միայն գրգռվում է և էլ ավելի ուժգնանում, բայց միաժամանակ խորտակելով խոչընդոտը, իր համար բաց է անում խոր հուն։
• Միայն այն մարդն է միանգամայն լավը և հուսալի, որն ունի լավ խելք և լավ սիրտ։
• Առանց անձնական աշխատանքի մարդը չի կարող առաջ գնալ, չի կարող մնալ նույն տեղում, այլ պետք է ետ գնա։
• Որքան հոյակապ նախաձեռնություններ և նույնիսկ հիանալի մարդիկ են կործանվել վատ սովորությունների բեռան ծանրությունից։
• Հարբածի համար լուսավոր փողոցում էլ է խավար։
• Վախը մարդկային զգայություններից ամենաճնշողն է։
• Վախն արատների ամենաառատ աղբյուրն է։
• Առանց անհրաժեշտության ոչ մի բառ մի ասեք ձեր մասին։ Ոչ մի անգամ չպարծենաք ո՛չ նրանով, ինչ եղել է, ո՛չ նրանով, ինչ կա, ո՛չ նրանով, ինչ կլինի։
• Զայրույթի ազդեցության ներքո մենք այնպիսի մեղադրանքներ ենք բարդում մեզ զայրացնող մարդու վրա, որ մեզ զվարճալի կթվային հանգիստ ժամանակ։
• Անմիտ, անզուսպ զայրույթը նույնքան կործանարար է, որքան և անիմաստ բարությունը կամ քնքշությունը։
• Հիշողության աշխատանքը լավացնելու կարևորագույն պայմանը նյարդերի առողջ վիճակն է, որի համար անհրաժեշտ են ֆիզիկական վարժություններ։
• Պրակտիկան ցույց է տալիս, որ մարմնամարզությունը, այսպես թե այնպես մասնագիտացնելով մարդու ինքնակամ շարժումները, բուժում է բազմաթիվ հնացած հիվանդություններ։
• Մտավոր աշխատանքից հետո հանգիստը ոչ թե ոչինչ չանելն է, այլ ֆիզիկական աշխատանքը, որը ոչ միայն հաճելի է, այլև չափից դուրս օգտակար։ Անհրաժեշտ է հերթագայել մտավոր և ֆիզիկական աշխատանքը։
• Մարդկային կյանքը կքարանար մի կետում, եթե պատանեկությունը չերազեր և բազմաթիվ մեծ գաղափարների սերմերն աննկատելի չհասունանային պատանեկան երազանքների երջանիկ պատյանում։