Ճապոնական առածներ և ասացվածքներ

Վիքիքաղվածք-ից
(Վերահղված է Ճապոնական առածներից)
Ճապոնացի կանայք՝ հեռադիտակով զբաղվելիս

Քոթովազա կամ ճապոնական առածներ

Ասացվածքներ[խմբագրել]

  • 案ずるより産むが易し。
    • Արտասանություն՝ Անզուռու եորի ումա եասաշի։
    • Թարգմանություն՝ Երեխային ծննդաբերելն ավելի հեշտ է, քան նրա մասին խոսելը։
    • Միտք՝ Այդ գործի վախն իր վտանգից ավելի բարձր է։
  • 馬鹿は死ななきゃ治らない。
    • Արտասանություն՝ Բաքա վա շինանաքեա նաորանայ։
    • Թարգմանություն՝ Հիմարը մինչև չմեռնի՝ չի բուժվի։
    • Միտք՝ Միայն մահը հիմարին կբուժի։
  • 出る杭は打たれる。
    • Արտասանություն՝ Դեռու քույ վա ութառեռու։
    • Թարգմանություն՝ Նշանաձողը որ ցցված է՝ հարվածով վայր է բերվում։
    • Միտք՝ Շրջապատից մի տարբերվիր։
  • 挨拶は時の氏神。
    • Արտասանություն՝ Աիսացու վա թոքի նո ուջիգամի։
    • Թարգմանություն՝ Ողջույնն այն տեղային աստվածությունն է որ լույս է տեսնում նախատեսվածորեն։
    • Միտք՝ Իրավարարությունը վիճաբանության մեջ աստվածային ընծա է։
  • 秋茄子は嫁に食わすな。
    • Արտասանություն՝ Աքինասու վա եոմե նի կուվասունա։
    • Թարգմանություն՝ Մի թող հարսդ աշնան սմբուկներդ ուտի։
    • Միտք՝ Մի թող քեզանից անտեղի օգուտ քաղեն։
  • 悪妻は百年の不作。
    • Արտասանություն՝ Աքուսայ վա հյաքու-նեն նո ֆուսաքու։
    • Թարգմանություն՝ Վատ կինը նշանակում է հարյուր տարի վատ բերքահավաք։
    • Միտք՝ Վատ կինը իր ամուսնու կործանումն է։
  • 残り物には福がある。
    • Արտասանություն՝ Նոքորիմոնո նի վա ֆուքու գա առու։
    • Թարգմանություն՝ Բախտը թերմացքի մեջ է։
    • Միտք՝ Վերջի մասում է բախտը։
  • 虎穴に入らずんば虎子を得ず。
    • Արտասանություն՝ Քոքեցու նի իրազունբա քոջի օ էզու։
    • Թարգմանություն՝ Եթե վագրի քարանձավը չմտնես՝ իր ձագին չես բռնի։
    • Միտք՝ Առանց փորձելու ոչինչ չես կարող անես։
  • 晴天の霹靂
    • Արտասանություն՝ Սեյթեն նո հեքի-ռեքի։
    • Թարգմանություն՝ Կայծակի ծափ մաքուր երկնքում։
    • Միտք՝ Միանգամայն զարմանք։
  • 猿も木から落ちる。
    • Արտասանություն՝ Սառու մո քի քառա օչիռու։Saru mo ki kara ochiru.
    • Թարգմանություն՝ Նույնիսկ կապիկները ծառից ընկնում են։
    • Միտք՝ Բոլորն էլ սխալվում են։
  • 蓼食う虫も好き好き
    • Արտասանություն՝ Թադե քուու մուշի մո սուքիզուքի։
    • Թարգմանություն՝ Նույնիսկ միջատներ կան որ մատիտեղ են ուտում։
    • Միտք՝ Ամեն մարդ իր ճաշակն ունի։
  • 井の中の蛙大海を知らず。
    • Արտասանություն՝ Ի նո նաքա նո քավազու թայքայ ո շիրազու։
    • Թարգմանություն՝ Հորի մեջի գորտը՝ մեծ ծովը չի ճանաչում։.
    • Միտք՝ Մարդիկ հագեցվում են առարկաները դատելու համար իրենց սեփական նեղ փորձով՝ երբեք չիմանալով դրսի լայն աշխարհից։
  • 蛙の子は蛙。
    • Արտասանություն՝ Քաեռու նո քո վա քաեռու։
    • Թարգմանություն՝ Գորտի ձագը գորտ է։
    • Միտք՝ Երեխան ծնողի նման է։
  • 鳶が鷹を産む。
    • Արտասանություն՝ Թոնբի գա թաքա օ ումու։
    • Թարգմանություն՝ Օդապարուկի բազեի բուծում։
    • Միտք՝ Երբ փառավոր երեխա է ծնվում հասարակ ծնողներից։
  • 覆水盆に帰らず。
    • Արտասանություն՝ Ֆուքուսույ բոն նի քաերազու։
    • Թարգմանություն՝ Թափված ջուրը չի վերադառնա սկուտեղին։
    • Միտք՝ Պետք չե անցյալի վրա հոգևորվել։
  • 二兎を追う者は一兎をも得ず。
    • Արտասանություն՝ Նիթի օ օու մոնո վա իթթո օ մո էզու։
    • Թարգմանություն՝ Նա որ երկու նապաստակի հետևից է ընկնում մեկն էլ չի բռնի։
    • Միտք՝ Եթե աշխատես երկու բան անել նույն ժամանակում՝ երկուսն էլ կձախողվեն։
  • 継続は力なり。
    • Արտասանություն՝ Քեյզոքու վա չիքառա նառի։
    • Թարգմանություն՝ Շարունակելն էլ է ույժ։
    • Միտք՝ Մի հանձնվիր։
  • 門前の小僧習わぬ経を読む。
    • Արտասանություն՝ Մոն զեն նո քոզո նառավանու քձո օ եոմու։
    • Թարգմանություն՝ Տաճարի մոտի ենթավարպետը՝ կթվարկի չդասավանդված սուրբ գրքերը։
    • Միտք՝ Միջավայրն է սարքում մեր բնավորությունները։
  • 知らぬが仏
    • Արտասանություն՝ Շիռանու գա հոթոքե։
    • Թարգմանություն՝ Չիմանալե Բուդդան է։
    • Միտք՝ Տգիտությունը երանություն է։
  • 見ぬが花
    • Արտասանություն՝ Մինու գա հանա։
    • Թարգմանություն՝ Չտեսնելը ծաղիկ է։
    • Միտք՝ Ոչինչ այնպես որ երևակայում ես չի լինի, ուրեմն ավելի լավ է չտեսնես։

Դարձվածային արտահայտություններ[խմբագրել]

  • 猫に小判
    • Արտասանություն՝ Նեքո նի քոբան։
    • Թարգմանություն՝ Ոսկե դրամներ՝ կատվին։
    • Միտք՝ Նվիրել մեկին մի բան որ չի կարող գնահատի։
  • 猫に鰹節
    • Արտասանություն՝ Նեկո նի քացուօբուշի։
    • Թարգմանություն՝ Ձուկ՝ կատվին։
    • Միտք՝ Իրավիճակ որտեղ մեկը չի կարող թույլ տալ անպաշտպանություն։
  • 七転び八起き
    • Արտասանություն՝ Նանախոռոբի յաօքի։'
    • Թարգմանություն՝ Յոթնապատիկ սայթաքում, բայց վերականգնում՝ ութ։
    • Միտք՝ Անընկճելիությունն է ճանապարհը։
  • 三日坊主
    • Արտասանություն՝ Միքքա բոզու։
    • Թարգմանություն՝ Վանական՝ երեկ օրով։
    • Միտք՝ Առաջին դժվարությունից հանձնվել։
  • 花よりだんご
    • Արտասանություն՝ Հանա եոռի դանգո։
    • Թարգմանություն՝ Փքաբլիթներ՝ ծաղիկների փոխարեն։
    • Միտք՝ Այս անձը գերադասում է գործնական ձեռխբերումը՝ էսթետիկային։
  • 水に流す
    • Արտասանություն՝ Միզու նի նագասու։
    • Թարգմանություն՝ Թող ջրով հոսի։
    • Միտք՝ Ներիր և մոռացիր։
  • 雨降って地固まる
    • Արտասանություն՝ Ամե ֆութթե չի քաթամառու։
    • Թարգմանություն՝ Անձրևից հետո գետինը պնդվում է։
    • Միտք՝ Ձախորդությունը կազմավորում է բնութագիրը։
  • 油を売る
    • Արտասանություն՝ Աբուռա ո ուռու։
    • Թարգմանություն՝ Ձեթ ծախել
    • Միտք՝ Գործի ժամանակ ժամ վատնել/իզոր բաներով զբաղվել։

Քառատառ արտահայտություններ[խմբագրել]

Սրանցից մեծ մասը գալիս են չիներեն գրականությունից կամ Ճապոնացիների (կեղծա-)չիներեն գրվածներից։

  • 竜頭蛇尾(りゅうとう だび)
    • Արտասանություն՝ ռյուութօու դաբի։
    • Թարգմանություն՝ Վիշապ, գլուխ, օձ, պոչ
    • Միտք՝ Սկիզբը վիշապի գլխի նման է՝ մեծ և սեգ, և վերջավորությունն օձի պոչի նման՝ փոքրիկ և գթաշարժ
  • 晴耕雨読
    • Արտասանություն՝ Սեյքու ուդոքու
    • Թարգմանություն՝ Մաքուր երկինք, մշակել, անձրևային, կարդալ
    • Միտք՝ Մշակիր, երբ արև է, կարդա, երբ անձրև է։
  • 四面楚歌
    • Արտասանություն՝ Շիմեն սոքա
    • Թարգմանություն՝ «Սոքա» բոլոր կողմերում։
    • Միտք՝ Պարտությունը պարզ է։
  • 十人十色
    • Արտասանություն՝ Ջունին թոյռո
    • Թարգմանություն՝ Տաս մարդ, տաս գույն։
    • Միտք՝ Տարբեր մարդիկ տարբեր ճաշակներ ունեն։
  • 大同小異
    • Արտասանություն՝ Դայդո շոյ
    • Թարգմանություն՝ Մեծ նմանություն, փոքր տարբերություն։
    • Միտք՝ Նմանությունները ավելի են տարբերություններից։
  • 雲散霧消
    • Արտասանություն՝ Ունսան մուշո
    • Թարգմանություն՝ Ցրված ամպեր, անհետացող մեգ
    • Միտք՝ Անհետ անհետանալ։
  • 我田引水
    • Արտասանություն՝ Գադեն ինսուի
    • Թարգմանություն՝ Ջուրը քաշեմ իմ բրնձի չալթուկին։
    • Միտք՝ Այնպես վարվեմ/խոսամ որ իմ ոքտին լինի։
  • 一石二鳥(いっせき にちょ)
    • Արտասանություն՝ Իսսեքի նիչո
    • Թարգմանություն՝ Մեկ քար, երկու թռչուն։
    • Միտք՝ Մեկ գործով երկու արդյունքի հասնել։
  • 夏炉冬扇 (かろ とせん)
    • Արտասանություն՝ Քառո թոսեն
    • Թարգմանություն՝ Ամառ ջեռուցիչ, ձմեռ հողմահար
    • Միտք՝ Մի բան որ եղանակից դուրս է։
  • 起死回生
    • Արտասանություն՝ Քիշի քայսեյ
    • Թարգմանություն՝ Արթնացիր մահից և վերադարձիր կյանքի։
    • Միտք՝ Հուսաբեկ իրավիճակից միանգամայն դուրս արի։
  • 瓜田李下
    • Արտասանություն՝ Քադեն ռիքա
    • Թարգմանություն՝ Ձմերուկի բոստան սալորի ծառի տակ
    • Միտք՝ Մի գտնվիր այնպիսի իրավիճակում, որ քեզ վատ դիրքում է դնում։
  • 花鳥風月
    • Արտասանություն՝ Քաչօու ֆուուգեցու
    • Թարգմանություն՝ Ծաղիկ, թռչուն, քամի, լուսին
    • Միտք՝ Բնության գեղեցկություններն ապրիր ու այդ ընթացքում քո մասին սովորիր։

Այբբենական կարգով[խմբագրել]

Ա ա[խմբագրել]

  • Ագահությունը մարդուն կործանում է։
  • Ագռավները ամեն տեղ սև են։
  • Ադամանդին փայլ է հարկավոր, մարդուն՝ գիտություն։
  • Ալյուր գողացողի շորն ալրոտ կլինի։
  • Ականատեսը կենդանի փաստաթուղթ է։
  • Աղքատությունը հիվանդությունից վատ է։
  • Ամեն թուլություն մարդկային է։
  • Ամեն ինչին բաց աչքով նայիր։
  • Ամեն ինչ հեռվից լավ է երևում։
  • Ամեն կաղ յուրովի է կաղում։
  • Ամեն մարդ իր տանը հերոս է։
  • Ամեն սկիզբ իր վերջն ունի։
  • Այնպես է իրեն զգում, ինչպես ձուկը ջրում։
  • Այնպես է լինում, որ իմաստությունն էլ է հիմարանում։
  • Այսօրվա հիսունը վաղվա հարյուրից լավ է։
  • Այրված երեսը արևից չի վախենա։
  • Անազնիվ ճանապարհով եկածը նույն ճանապարհով էլ կգնա։
  • Անզգուշությունը մարդու կատաղի թշնամին է։
  • Անցած օրը ետ չի դառանա։
  • Աշխատանքի ժամանակ հայելի չեն նայում։
  • Աշխարհը հավիտենական է, կյանքը՝ կարճ։
  • Աշխարհը մի մարդու համար չէ։
  • Աչքերը հոգու հայելին են։
  • Ապրելով խաղաղության մեջ, պատերազմի մասին մի' մոռացիր։
  • Ապուշի մոտ էլ հազար խոսքից մեկը խելոք կլինի։
  • Առանց թրջվելու ձուկ չես բռնի։
  • Առավոտյան հրամայում է, երեկոյան հրամանը փոխում։
  • Ասեղ գողացողը սայլ էլ կգողանա։
  • Ասեղը փոքր է, բայց կուլ տալ չես կարող։
  • Ասեղի ծակից է երկնքին նայում։
  • Ասեղով ջրհոր չես փորի։
  • Ավազից ջուր չես քամի։
  • Ատամները ամուր են, բայց փտում են, լեզուն փափուկ է, բայց երկար է ապրում։

Բ բ[խմբագրել]

  • Բարեգործը մենակ չի մնա։
  • Բարի մի խոսքը կարող է ջերմացնել ձմեռային երեք ամիսները[1]։
  • Բարության սերմեր ցանիր։
  • Բաց վերքի վրա աղ չեն ցանի։
  • Բերանից և չարություն է դուրս գալիս, և բարություն։
  • Բերանն ու քսակը լավ է միշտ ամուր պահել։
  • Բոլոր գետերը հոսում են դեպի ծով։
  • Բոլոր հիվանդությունների մեջ ամենածանրը աղքատությունն է։
  • Բրնձի ամեն մի հատիկը ծանր աշխատանքով է ձեռք բերվում։
  • Բուդդային կեղծ աղոթքով երեք անգամից ավելի չես խաբի։
  • Բուդդան էլ է սկզբից սովորական մարդ եղել։

Գ գ[խմբագրել]

  • Գառնուկը մոր կուրծքը ծծելիս ծնկի է իջնում։
  • Գեղեցկուհին էլ է ծերության օրերին կապկի նմանվում։
  • գինին ներս մտավ, խելքը դուրս թռավ։
  • Գիտնականը մտածում է գիտության մասին, մսագործը՝ խոզերի։
  • Գիտության մեջ կարճ ճանապարհ չկա։
  • Գլուխը ծածկեց, պոչը երևում է։
  • Գյուղացին իր արտը ձեռքերի վրա կտանի։
  • Գյուղում լինել, գյուղավարի ապրել։
  • Գողն էլ է իր դուռը փակում։
  • Գործն սկելիս մտածիր նրա վերջանալու մասին։
  • Գորտից գորտ կծնվի։

Դ դ[խմբագրել]

  • Դատարկ սեղանի առաջ զրույցն անհետաքրքիր է։
  • Դեղնախտ ունեցողի աչքին ամեն ինչ դեղին կերևա։
  • Դժոխքն էլ, դրախտն էլ մարդու սրտումն են։
  • Դրախտը՝ դրախտ, բայց փողն ավելի լավ է։
  • Դրախտն էլ, դժոխքն էլ երկրի վրա են։

Ե ե[խմբագրել]

  • Եթե ժամանակին դանակով չկտրես, հետո կացնով պիտի կոտրես։
  • Եթե շուն պիտի լինել, լավ է մեծ տան շուն լինել։
  • Եթե փայլեցնեն, աղյուսն էլ թանկագին քար կդառնա։
  • Եղբայրներն իրար հետ կռվում, բայց թշնամու դեմ միասին են լինում։
  • Եղջերվի ետևից ընկնողը նապաստակին չի նկատի։
  • Երբ բախտը ժպտա, երկաթն էլ ոսկի կդարձնեն։
  • Երբ երկու սիրտ միացած են, հողն էլ ոսկի կդարձնեն։
  • Երբ կողմերից մեկը զիջում է, վեճը դրանով էլ վերջանում է։
  • Երբ հիվանդությունը հայտնի է, բուժելը հեշտ է։
  • Երիտասարդությունը չի կրկնվում։
  • Երկինքն օգնում է նրան, ով ինքն իրեն է օգնում։
  • Երկրորդ հարկից հիվանդի աչքի մեջ դեղ է ուզում կանգնեցնել։

Զ զ[խմբագրել]

  • Զամբյուղով ջուր չես վերցնի։
  • Զարկեց ճնճղուկին, կպավ կռունիկին։

Է է[խմբագրել]

  • Էժան կգնես, քիթդ կկախես։

Ը ը[խմբագրել]

Թ թ[խմբագրել]

  • Թագավորների և իշխանների համար դեպի հանդերձյալ կյանք՝ հատուկ ճանապարհ չկա։
  • Թեկուզ ծնկներիդ հետ՝ խորհրդակցիր։
  • Թեկուզ հազար ներքնակ էլ ունենաս, մեկի վրա ես քնելու։
  • Թիթեռնիկն էլ մի ամբողջ կյանք է ապրում։
  • Թռչունը փակված վանդակում կապույտ երկինքն է երազում։
  • Թույլ հակառակորդիդ մի' արհամարհիր, ուժեղից էլ մի' վախենա։

Ժ ժ[խմբագրել]

  • Ժամանակը մարդուն չի սպասում։
  • Ժամանակը որ հասնի, շվաքում էլ դեղձը կհասնի։
  • Ժլատից նարինջի սերմ էլ չես ստանա։
  • Ժպիտի տակ սուր է թաքցրել։

Ի ի[խմբագրել]

  • Իմաստունն էլ հազարից մեկ կարող է սխալվել։
  • Ինչ որ սրտումն է, նույնն էլ լեզվին է։
  • Ինչքան մոտիկ արևելքին, այնքան հետու արևմուտքից։
  • Ինչքան ուժեղ է սերը, նույնքան ուժեղ է ատելությունը։
  • Իրավունքը միշտ հաղթող բանակի կողմն է։

Լ լ[խմբագրել]

  • Լավ աղջիկը լավ էլ կին կլինի։
  • Լավ լողվորն էլ է խեղդվում, լավ ձիավորն էլ է ձիուց ընկնում։
  • Լավ սկիզբը լավ էլ վերջ կունենա։
  • Լավ է աքաղաղի կտուց լինել, քան եզան պոչ։
  • Լավ է մեկ անգամ տեսնել, քան հարյուր անգամ լսել։
  • Լինում է, որ սատանան էլ է արցունք թափում։
  • Լվի գլուխը կացնով չեն ջարդի։
  • Լուսամուտներն աչքեր ունեն, պատերն՝ ականջներ։

Խ խ[խմբագրել]

  • Խայտառակությունը մահից վատ է։
  • Խելոք մարդու բերանը փակի տակ է։
  • Խոսելը հեշտ է, գործելը՝ դժվար։
  • Խոր գետերը հանդարտ են հոսում։

Ծ ծ[խմբագրել]

  • Ծաղիկը ծաղկում է հին արմատի վրա, թռչունը բնավորվում է հին բնում։
  • Ծաղիկները շատ են, պտուղները՝ քիչ։
  • Ծովի մասին ձկնորսից պիտի հարցնել։

Կ կ[խմբագրել]

  • Կանաչ ակնոցների միջից ամեն ինչ կանաչ կերևա։
  • Կատվին մի՛ քշիր, ավելի լավ է ձուկը լավ պահիր։
  • Կատուն ձուկ բռնելիս ճանկերը թաքցնում է։
  • Կարևոր այն չէ, թե ով է ծնել, կարևորն այն է, թե ով է դաստիարակել։
  • Կեղծ ընկերը անկեղծ թշնամուց վտանգավոր է։
  • Կերակրի համն իմացվում է ուտելու ժամանակ։
  • Կհարգես՝ կհարգվես։
  • Կյանքը կարճ է, ցանկությունները՝ շատ։
  • Կնոջ այտերի փոսիկների մեջ ամրոցներ են կործանվում։
  • Կռվում ընկերները կողք կողքի են կանգնում։
  • Կռունկը հազվագյուտ է կանչում, բայց ձայնը հեռուն է լսվում։
  • Կրակը կրակով չես հանգցնի։
  • Կուզես ծիծաղիր, կուզես լաց, մի կյանքից ավելի չես ապրելու։
  • Կույրից ճանապարհ չեն հարցնի։

Հ հ[խմբագրել]

  • Հազար մղոն ճանապարհն էլ սկսում է մի քայլից։
  • Հաղթում է նա, ով ճանաչում է ոչ միայն իր հակառակորդին, այլև ինքն իրեն։
  • Հայացքների տարբերությունը օտարացման սկիզբն է։
  • Հավատ որ լինի, աստվածներ կճարվեն։
  • Հարկավոր էր՝ առյուծ դարձրին, տեղը եկավ՝ ձուկ դարձրին։
  • Հարյուր ճակատամարտ, հարյուր պարտություն։
  • Հարստացար, աղքատության մասին մի՛ մոռացիր։
  • Հարստությունը զարդարում է տունը, առաքինությունը՝ մարդուն։
  • Հարցնելն ամոթ չէ, տգետ մնալն է ամոթ։
  • Հարևանի ծաղիկները գեղեցիկ են երևում։
  • Հիմար շունը բարձր է հաչում։
  • Հիմարը վազում է, խելոքը՝ նրա ետևից։
  • Հիմարների մեջ խելոքն ավելի է աչքի ընկնում։
  • Հին ձին ճանապարհը չի մոռանա։
  • Հին հիվանդությունը դժվար կբուժվի։
  • Հոգսը հիվանդությունների աղբյուր է։
  • Հոգսը և հավատարիմ շունը քեզանից չեն հեռանա։
  • Հոգու գեղեցկությունը դեմքի գեղեցկությունից թանկ է։
  • Հովանոցը մինչև թրջվելն է հարկավոր։
  • Հոր բարությունը լեռան պես բարձր է, մոր սերը՝ ծովի պես խոր։

Ձ ձ[խմբագրել]

  • Ձիուց իջավ, գոմեշ նստեց։
  • Ձվով քար չես ջարդի։

Ճ ճ[խմբագրել]

  • Ճահճի հատակում ասեղ է փնտրում։
  • Ճանապարհի համար ուղեկից է հարկավոր, կյանքի համար՝ ընկեր։
  • Ճնճղուկը չի հարցնում, թե ուր նստի։
  • Ճշմարտության աստծու առաջ կեղծ խունկ մի՛ ծխիր։

Մ մ[խմբագրել]

  • Մակընթացությանը տեղատվություն է հաջորդում։
  • Մարդը մի դար է ապրում, հիշատակը՝ շատ դարեր։
  • Մեծ դերասանին՝ մեծ բեմ։
  • Մեռնելը հեշտ է, ապրելը՝ դժվար։
  • Մեր ճակատագիրն ու մեր ստվերը ամեն տեղ մեզ հետևում են։
  • Մերկ մարդը կորցնելու ոչինչ չունի։
  • Մի՛ անիր ուրիշներին այն, ինչ չես ցանկանում քեզ։
  • Մի՛ դատեք մարդկանց նրանց արտաքինով։
  • Մի՛ նախանձիր քեզանից բարձրին, մի՛ արհամարհիր քեզանից ցածրին։
  • Մի շուն որ ոռնում է, նրա ետևից հազարն են ոռնում։
  • Մինչև չկռանաս, չես ուղղվի։
  • Միևնույն ցավով տառապողները միմյանց կկարեկցեն։
  • Մոմն այրվելով է լույս տալիս։
  • Մոտիկ օտարը հեռու հարազատից լավ է։
  • Մրջյունը որոշեց Ֆուձիյամա լեռը տեղից շարժել։
  • Մրջյուններն էլ կարող են ամրոց կործանել։

Յ յ[խմբագրել]

  • Յոթ հարկանի աշտարակը սկսվում է գետնից։

Ն ն[խմբագրել]

  • Նայի՛ր, երբ կողքովդ անցնում են, լսի՛ր, երբ կողքիդ խոսում են։
  • Նայիր ուրիշի ճակատագրին, մտածիր քոնի մասին։
  • Ներիր ուրիշին, բայց ո՛չ քեզ։
  • Նկարված ծաղիկները չեն բուրի։
  • Նկարված կարկանդակով քաղցդ չես հագեցնի։
  • Նրա տունն ամեն տեղ է, բացի իր տնից։

Շ շ[խմբագրել]

  • Շանը երեք անգամ կերակրես, երեք տարի չի մոռանա։
  • Շատ ապրողը շատ բան կիմանա։
  • Շատերն են լավով սկսում, բայց ո՛չ բոլորն են լավով վերջացնում։
  • Շորը կարկատած է, բայց սիրտը ոսկի է։
  • Շտապողը վարպետ չի դառնա։

Ո ո[խմբագրել]

  • Ոչ թե ծառն է թռչուն որոնում, այլ թռչունը՝ ծառ։
  • Ո՛չ թույն է, ո՛չ դեղ։
  • Ոսկու փայլի մեջ հիմարն էլ է խելոք երևում։
  • Ով առավոտ շուտ է վեր կենում, բախտը նրան էլ ժպտում է։
  • Ով ժպտալ չգիտե, թող առևտուր չսկսի։
  • Ով խմում է, չգիտե գինու վնասը, ով չի խմում, չգիտե գինու օգուտը։
  • Ով ձեռքին ճրագ ունի, առջևից է գնում։
  • Ով մեկ հոր է փորում ուրիշի համար, ինքը երկուսի մեջ կընկնի։
  • Ով շատ է խոսում, նա քիչ է գործում։
  • Ով չի ենթարկվում, ենթարկել չի կարող։
  • Ով վագրի ձագեր է ուզում ունենալ, վագրի բուն պետք է մտնի։
  • Ով ուզում է ստանալ, պետք է տա։
  • Որսորդն էլ կարող է ծուղակի մեջ ընկնել։
  • Որտեղ՝ վերելք, այնտեղ՝ վայրէջք։
  • Որտեղ քո տունն է, այնտեղ էլ մայրաքաղաքն է։

Չ չ[խմբագրել]

  • Չարի հաղթանակը կարճատև է լինում։
  • Չարն էլ, բարին էլ քո սրտում են։
  • Չկա լույս առանց ստվերի։
  • Չկա՝ համբերիր, կա՝ խնայիր։
  • Չոր ծառն էլ է լեռը զարդարում։

Պ պ[խմբագրել]

  • Պահակը՝ քուն, գողը՝ արթուն։
  • Պատիժը գնում է հանցագործության հետքերով։
  • Պատիվը մեծ փոր ունենալու համար չի տրվում։
  • Պարիր, երբ բոլորն են պարում։
  • Պետք է կարողանալ և՛ խոսել, և՛ լսել։

Ջ ջ[խմբագրել]

  • Ջանասիրությունը հաջողության մայրն է։
  • Ջրի վրա ոչինչ չես նկատի։
  • Ջրհորի գորտը ծովի մասին գաղափար չի ունենա։
  • Ջուր ուզեց, գինի ստացավ։
  • Ջուրը կաթկթալով քար է ծակում։

Ս ս[խմբագրել]

  • Սարը շատ բարձր է, բայց նրա առջև ոչ ոք գլխարկ չի հանում։
  • Սերը դատողությանը չի ենթարկվում։
  • Սերն աչքեր չունի։
  • Սերը հեռավորին մերձավոր է դարձնում։
  • Սիրելի դարձավ, երբ մահացավ։
  • Սխալն ուղղելն ամոթ չէ։
  • Սկզբից լսողիդ ճանաչիր, հետո խոսքդ ասա։
  • Սոված վագրին խոզ պահել չեն հանձնարարի։
  • Սովորությունը բնավորություն է դառնում։
  • Սպասիր, կլինեն և լավ օրեր։
  • Սպասիր մինչև քարի վրա ծաղիկ կբուսնի։
  • Ստախոսությունը որ սովորել է, գողություն էլ կսովորի։
  • Սրտում նստած սատանան մարմինն էլ է կործանում։
  • Սուսուփուս մարդկանցից զգուշացիր։
  • Սուրդ ծախիր, եզ գնիր։
  • Սուրը զինվորի հոգին է, հայելին՝ կնոջ։

Վ վ[խմբագրել]

  • Վագր էր նկարում, շուն դուրս եկավ։
  • Վագրը մեռնում է՝ մորթին է մնում, մարդը մեռնում է՝ անունն է մնում։
  • Վաթսուն տարեկան հասակում էլ սովորելը ուշ չէ։
  • Վաղը վաղվա քամին կփչե։
  • Վատ է, երբ աքաղաղը հավի հրամանով է «ծուղրուղու» կանչում։
  • Վատ մարդն աշխատում է իր սխալն արդարացնել, լավը՝ ուղղել։
  • Վերքի վրա աղ չեն ցանի։
  • Վիճաբանության մեջ նա չէ հաղթողը, ով բարձր է բղավում։

Տ տ[խմբագրել]

  • Տանձը շվաքում էլ է հասնում, բայց քաղցր չէ։
  • Տասը մարդ, տասը ստվեր։
  • Տգեղը հայելի չի սիրի։
  • Տղամարդու խոսքը մետաղի պես ամուր պետք է լինի։
  • Տուն մի ընտրիր, հարևան ընտրիր։

Ց ց[խմբագրել]

  • Ցանկությունների ծովն անհատակ է։
  • Ցանցով քամու առաջը չես փակի։
  • Ցերեկն աչքեր ունի, գիշերն՝ ականջներ։
  • Ցնցոտիների մեջ պալատականին մուրացկանի տեղ կընդունեն, մետաքսի մեջ՝ ձիապանին իշխան։
  • Ցուրտ աշնանն ավելորդ անգամ բերանդ բաց մի անի։

Ու ու[խմբագրել]

  • Ուզեց պոզերն ուղղել, եզանն սպանեց։
  • Ուզում ես մարդուն ճանաչել, ճանաչիր ընկերներին։
  • Ութ տնտեսություն ունեցող գյուղն էլ իր հայրենասերն ունի։
  • Ուժով երկաթի շղթան էլ կկտրես։
  • Ուժեղ քամին էլ ջրհորում փոթորիկ չի բարձրացնի։
  • Ուժին ուժով են պատասխանում։
  • Ուր թռչուն չկա, չղջիկն էլ թռչուն է։
  • Ուր հեռուն չեն տեսնում, այնտեղ դժբախտությունը մոտ է։
  • Ուր ուժն է օրենքը, այնտեղ օրենքն անուժ է։
  • Ուրախությունն ու տրտմությունը կյանքի ուղեկիցներն են։
  • Ուրիշ երկիր ես գնում, իմացիր ինչն է այնտեղ արգելված։
  • Ուրիշի բերանը դուռ չի, որ փակես։
  • Ուրիշի բրինձը միշտ սպիտակ է երևում։
  • Ուրիշի ճանապարհը լուսավորեց, ինքը ընկավ փոսի մեջ։
  • Ուրիշի շորը վրայովդ չի լինի։
  • Ուրիշի վերշոկը տեսնում է, իր արշինը չի տեսնում։
  • Ուրիշին օգնողն իրեն է օգնում։

Փ փ[խմբագրել]

  • Փառք ձեռք բերելն ավելի հեշտ է, քան պահպանելը։
  • Փայտով ջուր ծեծելն անօգուտ է։
  • Փաստերը դատողություններից ուժեղ են։
  • Փարոսն իր տակը լույս չի տա։
  • Փող ունես, բարեկամներ էլ ունես։
  • Փողով դժոխքում էլ չես կորչի։
  • Փոքր լճակում մեծ ձուկ չի լինի։
  • Փոքրից մեծն է գոյանում։

Ք ք[խմբագրել]

  • Քաղցած շունը փայտից չի վախենա։
  • Քամին մոլեգնում է, իսկ լեռներն անշարժ են։
  • Քանի որ ցանել ես, պետք է հնձես։
  • Քաջ զորավարը վախկոտ զինվորներ չի ունենա։
  • Քարերն էլ են խոսում։
  • Քնած թռչունի վրա որսորդն էլ չի կրակում։
  • Քո մասին հարցրու ուրիշներին։

Օ օ[խմբագրել]

  • Օձն ուղիղ բամբուկի մեջ էլ է աշխատում գալարվել։

Աղբյուրներ[խմբագրել]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել]

  1. Իմաստության ոսկե հանրագիտարան, մտահղացել, թարգմանել և կազմել է Ա․ Ավագյանը, Երևան, Հայագիտակ, 2017, էջ 450։