Ճապոնական առածներ և ասացվածքներ

Ճապոնացի կանայք՝ հեռադիտակով զբաղվելիս

Քոթովազա կամ ճապոնական առածներ

Ասացվածքներ

• 案ずるより産むが易し。
  • Արտասանություն՝ Անզուռու եորի ումա եասաշի։
  • Թարգմանություն՝ Երեխային ծննդաբերելն ավելի հեշտ է, քան նրա մասին խոսելը։
  • Միտք՝ Այդ գործի վախն իր վտանգից ավելի բարձր է։
• 馬鹿は死ななきゃ治らない。
  • Արտասանություն՝ Բաքա վա շինանաքեա նաորանայ։
  • Թարգմանություն՝ Հիմարը մինչև չմեռնի՝ չի բուժվի։
  • Միտք՝ Միայն մահը հիմարին կբուժի։
• 出る杭は打たれる。
  • Արտասանություն՝ Դեռու քույ վա ութառեռու։
  • Թարգմանություն՝ Նշանաձողը որ ցցված է՝ հարվածով վայր է բերվում։
  • Միտք՝ Շրջապատից մի տարբերվիր։
• 挨拶は時の氏神。
  • Արտասանություն՝ Աիսացու վա թոքի նո ուջիգամի։
  • Թարգմանություն՝ Ողջույնն այն տեղային աստվածությունն է որ լույս է տեսնում նախատեսվածորեն։
  • Միտք՝ Իրավարարությունը վիճաբանության մեջ աստվածային ընծա է։
• 秋茄子は嫁に食わすな。
  • Արտասանություն՝ Աքինասու վա եոմե նի կուվասունա։
  • Թարգմանություն՝ Մի թող հարսդ աշնան սմբուկներդ ուտի։
  • Միտք՝ Մի թող քեզանից անտեղի օգուտ քաղեն։
• 悪妻は百年の不作。
  • Արտասանություն՝ Աքուսայ վա հյաքու-նեն նո ֆուսաքու։
  • Թարգմանություն՝ Վատ կինը նշանակում է հարյուր տարի վատ բերքահավաք։
  • Միտք՝ Վատ կինը իր ամուսնու կործանումն է։
• 残り物には福がある。
  • Արտասանություն՝ Նոքորիմոնո նի վա ֆուքու գա առու։
  • Թարգմանություն՝ Բախտը թերմացքի մեջ է։
  • Միտք՝ Վերջի մասում է բախտը։
• 虎穴に入らずんば虎子を得ず。
  • Արտասանություն՝ Քոքեցու նի իրազունբա քոջի օ էզու։
  • Թարգմանություն՝ Եթե վագրի քարանձավը չմտնես՝ իր ձագին չես բռնի։
  • Միտք՝ Առանց փորձելու ոչինչ չես կարող անես։
• 晴天の霹靂
  • Արտասանություն՝ Սեյթեն նո հեքի-ռեքի։
  • Թարգմանություն՝ Կայծակի ծափ մաքուր երկնքում։
  • Միտք՝ Միանգամայն զարմանք։
• 猿も木から落ちる。
  • Արտասանություն՝ Սառու մո քի քառա օչիռու։Saru mo ki kara ochiru.
  • Թարգմանություն՝ Նույնիսկ կապիկները ծառից ընկնում են։
  • Միտք՝ Բոլորն էլ սխալվում են։
• 蓼食う虫も好き好き
  • Արտասանություն՝ Թադե քուու մուշի մո սուքիզուքի։
  • Թարգմանություն՝ Նույնիսկ միջատներ կան որ մատիտեղ են ուտում։
  • Միտք՝ Ամեն մարդ իր ճաշակն ունի։
• 井の中の蛙大海を知らず。
  • Արտասանություն՝ Ի նո նաքա նո քավազու թայքայ ո շիրազու։
  • Թարգմանություն՝ Հորի մեջի գորտը՝ մեծ ծովը չի ճանաչում։.
  • Միտք՝ Մարդիկ հագեցվում են առարկաները դատելու համար իրենց սեփական նեղ փորձով՝ երբեք չիմանալով դրսի լայն աշխարհից։
• 蛙の子は蛙。
  • Արտասանություն՝ Քաեռու նո քո վա քաեռու։
  • Թարգմանություն՝ Գորտի ձագը գորտ է։
  • Միտք՝ Երեխան ծնողի նման է։
• 鳶が鷹を産む。
  • Արտասանություն՝ Թոնբի գա թաքա օ ումու։
  • Թարգմանություն՝ Օդապարուկի բազեի բուծում։
  • Միտք՝ Երբ փառավոր երեխա է ծնվում հասարակ ծնողներից։
• 覆水盆に帰らず。
  • Արտասանություն՝ Ֆուքուսույ բոն նի քաերազու։
  • Թարգմանություն՝ Թափված ջուրը չի վերադառնա սկուտեղին։
  • Միտք՝ Պետք չէ անցյալի վրա հոգևորվել։
• 二兎を追う者は一兎をも得ず。
  • Արտասանություն՝ Նիթի օ օու մոնո վա իթթո օ մո էզու։
  • Թարգմանություն՝ Նա որ երկու նապաստակի հետևից է ընկնում մեկն էլ չի բռնի։
  • Միտք՝ Եթե աշխատես երկու բան անել նույն ժամանակում՝ երկուսն էլ կձախողվեն։
• 継続は力なり。
  • Արտասանություն՝ Քեյզոքու վա չիքառա նառի։
  • Թարգմանություն՝ Շարունակելն էլ է ույժ։
  • Միտք՝ Մի հանձնվիր։
• 門前の小僧習わぬ経を読む。
  • Արտասանություն՝ Մոն զեն նո քոզո նառավանու քձո օ եոմու։
  • Թարգմանություն՝ Տաճարի մոտի ենթավարպետը՝ կթվարկի չդասավանդված սուրբ գրքերը։
  • Միտք՝ Միջավայրն է սարքում մեր բնավորությունները։
• 知らぬが仏
  • Արտասանություն՝ Շիռանու գա հոթոքե։
  • Թարգմանություն՝ Չիմանալե Բուդդան է։
  • Միտք՝ Տգիտությունը երանություն է։
• 見ぬが花
  • Արտասանություն՝ Մինու գա հանա։
  • Թարգմանություն՝ Չտեսնելը ծաղիկ է։
  • Միտք՝ Ոչինչ այնպես որ երևակայում ես չի լինի, ուրեմն ավելի լավ է չտեսնես։

Դարձվածային արտահայտություններ

• 猫に小判
  • Արտասանություն՝ Նեքո նի քոբան։
  • Թարգմանություն՝ Ոսկե դրամներ՝ կատվին։
  • Միտք՝ Նվիրել մեկին մի բան որ չի կարող գնահատի։
• 猫に鰹節
  • Արտասանություն՝ Նեկո նի քացուօբուշի։
  • Թարգմանություն՝ Ձուկ՝ կատվին։
  • Միտք՝ Իրավիճակ որտեղ մեկը չի կարող թույլ տալ անպաշտպանություն։
• 七転び八起き
  • Արտասանություն՝ Նանախոռոբի յաօքի։'
  • Թարգմանություն՝ Յոթնապատիկ սայթաքում, բայց վերականգնում՝ ութ։
  • Միտք՝ Անընկճելիությունն է ճանապարհը։
• 三日坊主
  • Արտասանություն՝ Միքքա բոզու։
  • Թարգմանություն՝ Վանական՝ երեկ օրով։
  • Միտք՝ Առաջին դժվարությունից հանձնվել։
• 花よりだんご
  • Արտասանություն՝ Հանա եոռի դանգո։
  • Թարգմանություն՝ Փքաբլիթներ՝ ծաղիկների փոխարեն։
  • Միտք՝ Այս անձը գերադասում է գործնական ձեռխբերումը՝ էսթետիկային։
• 水に流す
  • Արտասանություն՝ Միզու նի նագասու։
  • Թարգմանություն՝ Թող ջրով հոսի։
  • Միտք՝ Ներիր և մոռացիր։
• 雨降って地固まる
  • Արտասանություն՝ Ամե ֆութթե չի քաթամառու։
  • Թարգմանություն՝ Անձրևից հետո գետինը պնդվում է։
  • Միտք՝ Ձախորդությունը կազմավորում է բնութագիրը։
• 油を売る
  • Արտասանություն՝ Աբուռա ո ուռու։
  • Թարգմանություն՝ Ձեթ ծախել
  • Միտք՝ Գործի ժամանակ ժամ վատնել/իզոր բաներով զբաղվել։

Քառատառ արտահայտություններ

Սրանցից մեծ մասը գալիս են չիներեն գրականությունից կամ Ճապոնացիների (կեղծա-)չիներեն գրվածներից։

• 竜頭蛇尾(りゅうとう　だび）
  • Արտասանություն՝ ռյուութօու դաբի։
  • Թարգմանություն՝ Վիշապ, գլուխ, օձ, պոչ
  • Միտք՝ Սկիզբը վիշապի գլխի նման է՝ մեծ և սեգ, և վերջավորությունն օձի պոչի նման՝ փոքրիկ և գթաշարժ
• 晴耕雨読
  • Արտասանություն՝ Սեյքու ուդոքու
  • Թարգմանություն՝ Մաքուր երկինք, մշակել, անձրևային, կարդալ
  • Միտք՝ Մշակիր, երբ արև է, կարդա, երբ անձրև է։
• 四面楚歌
  • Արտասանություն՝ Շիմեն սոքա
  • Թարգմանություն՝ «Սոքա» բոլոր կողմերում։
  • Միտք՝ Պարտությունը պարզ է։
• 十人十色
  • Արտասանություն՝ Ջունին թոյռո
  • Թարգմանություն՝ Տաս մարդ, տաս գույն։
  • Միտք՝ Տարբեր մարդիկ տարբեր ճաշակներ ունեն։
• 大同小異
  • Արտասանություն՝ Դայդո շոյ
  • Թարգմանություն՝ Մեծ նմանություն, փոքր տարբերություն։
  • Միտք՝ Նմանությունները ավելի են տարբերություններից։
• 雲散霧消
  • Արտասանություն՝ Ունսան մուշո
  • Թարգմանություն՝ Ցրված ամպեր, անհետացող մեգ
  • Միտք՝ Անհետ անհետանալ։
• 我田引水
  • Արտասանություն՝ Գադեն ինսուի
  • Թարգմանություն՝ Ջուրը քաշեմ իմ բրնձի չալթուկին։
  • Միտք՝ Այնպես վարվեմ/խոսամ որ իմ ոքտին լինի։
• 一石二鳥（いっせき　にちょ）
  • Արտասանություն՝ Իսսեքի նիչո
  • Թարգմանություն՝ Մեկ քար, երկու թռչուն։
  • Միտք՝ Մեկ գործով երկու արդյունքի հասնել։
• 夏炉冬扇 （かろ　とせん）
  • Արտասանություն՝ Քառո թոսեն
  • Թարգմանություն՝ Ամառ ջեռուցիչ, ձմեռ հողմահար
  • Միտք՝ Մի բան որ եղանակից դուրս է։
• 起死回生
  • Արտասանություն՝ Քիշի քայսեյ
  • Թարգմանություն՝ Արթնացիր մահից և վերադարձիր կյանքի։
  • Միտք՝ Հուսաբեկ իրավիճակից միանգամայն դուրս արի։
• 瓜田李下
  • Արտասանություն՝ Քադեն ռիքա
  • Թարգմանություն՝ Ձմերուկի բոստան սալորի ծառի տակ
  • Միտք՝ Մի գտնվիր այնպիսի իրավիճակում, որ քեզ վատ դիրքում է դնում։
• 花鳥風月
  • Արտասանություն՝ Քաչօու ֆուուգեցու
  • Թարգմանություն՝ Ծաղիկ, թռչուն, քամի, լուսին
  • Միտք՝ Բնության գեղեցկություններն ապրիր ու այդ ընթացքում քո մասին սովորիր։

Այբբենական կարգով

Ա ա

• Ագահությունը մարդուն կործանում է։
• Ագռավները ամեն տեղ սև են։
• Ադամանդին փայլ է հարկավոր, մարդուն՝ գիտություն։
• Ալյուր գողացողի շորն ալրոտ կլինի։
• Ականատեսը կենդանի փաստաթուղթ է։
• Աղքատությունը հիվանդությունից վատ է։
• Ամեն թուլություն մարդկային է։
• Ամեն ինչին բաց աչքով նայիր։
• Ամեն ինչ հեռվից լավ է երևում։
• Ամեն կաղ յուրովի է կաղում։
• Ամեն մարդ իր տանը հերոս է։
• Ամեն սկիզբ իր վերջն ունի։
• Այնպես է իրեն զգում, ինչպես ձուկը ջրում։
• Այնպես է լինում, որ իմաստությունն էլ է հիմարանում։
• Այսօրվա հիսունը վաղվա հարյուրից լավ է։
• Այրված երեսը արևից չի վախենա։
• Անազնիվ ճանապարհով եկածը նույն ճանապարհով էլ կգնա։
• Անզգուշությունը մարդու կատաղի թշնամին է։
• Անցած օրը ետ չի դառանա։
• Աշխատանքի ժամանակ հայելի չեն նայում։
• Աշխարհը հավիտենական է, կյանքը՝ կարճ։
• Աշխարհը մի մարդու համար չէ։
• Աչքերը հոգու հայելին են։
• Ապրելով խաղաղության մեջ, պատերազմի մասին մի' մոռացիր։
• Ապուշի մոտ էլ հազար խոսքից մեկը խելոք կլինի։
• Առանց թրջվելու ձուկ չես բռնի։
• Առավոտյան հրամայում է, երեկոյան հրամանը փոխում։
• Ասեղ գողացողը սայլ էլ կգողանա։
• Ասեղը փոքր է, բայց կուլ տալ չես կարող։
• Ասեղի ծակից է երկնքին նայում։
• Ասեղով ջրհոր չես փորի։
• Ավազից ջուր չես քամի։
• Ատամները ամուր են, բայց փտում են, լեզուն փափուկ է, բայց երկար է ապրում։

Բ բ

• Բարեգործը մենակ չի մնա։
• Բարի մի խոսքը կարող է ջերմացնել ձմեռային երեք ամիսները։
• Բարության սերմեր ցանիր։
• Բաց վերքի վրա աղ չեն ցանի։
• Բերանից և չարություն է դուրս գալիս, և բարություն։
• Բերանն ու քսակը լավ է միշտ ամուր պահել։
• Բոլոր գետերը հոսում են դեպի ծով։
• Բոլոր հիվանդությունների մեջ ամենածանրը աղքատությունն է։
• Բրնձի ամեն մի հատիկը ծանր աշխատանքով է ձեռք բերվում։
• Բուդդային կեղծ աղոթքով երեք անգամից ավելի չես խաբի։
• Բուդդան էլ է սկզբից սովորական մարդ եղել։

Գ գ

• Գառնուկը մոր կուրծքը ծծելիս ծնկի է իջնում։
• Գեղեցկուհին էլ է ծերության օրերին կապկի նմանվում։
• գինին ներս մտավ, խելքը դուրս թռավ։
• Գիտնականը մտածում է գիտության մասին, մսագործը՝ խոզերի։
• Գիտության մեջ կարճ ճանապարհ չկա։
• Գլուխը ծածկեց, պոչը երևում է։
• Գյուղացին իր արտը ձեռքերի վրա կտանի։
• Գյուղում լինել, գյուղավարի ապրել։
• Գողն էլ է իր դուռը փակում։
• Գործն սկելիս մտածիր նրա վերջանալու մասին։
• Գորտից գորտ կծնվի։

Դ դ

• Դատարկ սեղանի առաջ զրույցն անհետաքրքիր է։
• Դեղնախտ ունեցողի աչքին ամեն ինչ դեղին կերևա։
• Դժոխքն էլ, դրախտն էլ մարդու սրտումն են։
• Դրախտը՝ դրախտ, բայց փողն ավելի լավ է։
• Դրախտն էլ, դժոխքն էլ երկրի վրա են։

Ե ե

• Եթե ժամանակին դանակով չկտրես, հետո կացնով պիտի կոտրես։
• Եթե շուն պիտի լինել, լավ է մեծ տան շուն լինել։
• Եթե փայլեցնեն, աղյուսն էլ թանկագին քար կդառնա։
• Եղբայրներն իրար հետ կռվում, բայց թշնամու դեմ միասին են լինում։
• Եղջերվի ետևից ընկնողը նապաստակին չի նկատի։
• Երբ բախտը ժպտա, երկաթն էլ ոսկի կդարձնեն։
• Երբ երկու սիրտ միացած են, հողն էլ ոսկի կդարձնեն։
• Երբ կողմերից մեկը զիջում է, վեճը դրանով էլ վերջանում է։
• Երբ հիվանդությունը հայտնի է, բուժելը հեշտ է։
• Երիտասարդությունը չի կրկնվում։
• Երկինքն օգնում է նրան, ով ինքն իրեն է օգնում։
• Երկրորդ հարկից հիվանդի աչքի մեջ դեղ է ուզում կանգնեցնել։

Զ զ

• Զամբյուղով ջուր չես վերցնի։
• Զարկեց ճնճղուկին, կպավ կռունիկին։

Է է

• Էժան կգնես, քիթդ կկախես։

Ը ը

• Ընկերով դժոխք գնալն էլ ուրախություն է։

Թ թ

• Թագավորների և իշխանների համար դեպի հանդերձյալ կյանք՝ հատուկ ճանապարհ չկա։
• Թեկուզ ծնկներիդ հետ՝ խորհրդակցիր։
• Թեկուզ հազար ներքնակ էլ ունենաս, մեկի վրա ես քնելու։
• Թիթեռնիկն էլ մի ամբողջ կյանք է ապրում։
• Թռչունը փակված վանդակում կապույտ երկինքն է երազում։
• Թույլ հակառակորդիդ մի' արհամարհիր, ուժեղից էլ մի' վախենա։

Ժ ժ

• Ժամանակը մարդուն չի սպասում։
• Ժամանակը որ հասնի, շվաքում էլ դեղձը կհասնի։
• Ժլատից նարինջի սերմ էլ չես ստանա։
• Ժպիտի տակ սուր է թաքցրել։

Ի ի

• Իմաստունն էլ հազարից մեկ կարող է սխալվել։
• Ինչ որ սրտումն է, նույնն էլ լեզվին է։
• Ինչքան մոտիկ արևելքին, այնքան հետու արևմուտքից։
• Ինչքան ուժեղ է սերը, նույնքան ուժեղ է ատելությունը։
• Իրավունքը միշտ հաղթող բանակի կողմն է։

Լ լ

• Լավ աղջիկը լավ էլ կին կլինի։
• Լավ լողվորն էլ է խեղդվում, լավ ձիավորն էլ է ձիուց ընկնում։
• Լավ սկիզբը լավ էլ վերջ կունենա։
• Լավ է աքաղաղի կտուց լինել, քան եզան պոչ։
• Լավ է մեկ անգամ տեսնել, քան հարյուր անգամ լսել։
• Լինում է, որ սատանան էլ է արցունք թափում։
• Լվի գլուխը կացնով չեն ջարդի։
• Լուսամուտներն աչքեր ունեն, պատերն՝ ականջներ։

Խ խ

• Խայտառակությունը մահից վատ է։
• Խելոք մարդու բերանը փակի տակ է։
• Խոսելը հեշտ է, գործելը՝ դժվար։
• Խոր գետերը հանդարտ են հոսում։

Ծ ծ

• Ծաղիկը ծաղկում է հին արմատի վրա, թռչունը բնավորվում է հին բնում։
• Ծաղիկները շատ են, պտուղները՝ քիչ։
• Ծովի մասին ձկնորսից պիտի հարցնել։

Կ կ

• Կանաչ ակնոցների միջից ամեն ինչ կանաչ կերևա։
• Կատվին մի՛ քշիր, ավելի լավ է ձուկը լավ պահիր։
• Կատուն ձուկ բռնելիս ճանկերը թաքցնում է։
• Կարևոր այն չէ, թե ով է ծնել, կարևորն այն է, թե ով է դաստիարակել։
• Կեղծ ընկերը անկեղծ թշնամուց վտանգավոր է։
• Կերակրի համն իմացվում է ուտելու ժամանակ։
• Կհարգես՝ կհարգվես։
• Կյանքը կարճ է, ցանկությունները՝ շատ։
• Կնոջ այտերի փոսիկների մեջ ամրոցներ են կործանվում։
• Կռվում ընկերները կողք կողքի են կանգնում։
• Կռունկը հազվագյուտ է կանչում, բայց ձայնը հեռուն է լսվում։
• Կրակը կրակով չես հանգցնի։
• Կուզես ծիծաղիր, կուզես լաց, մի կյանքից ավելի չես ապրելու։
• Կույրից ճանապարհ չեն հարցնի։

Հ հ

• Հազար մղոն ճանապարհն էլ սկսում է մի քայլից։
• Հաղթում է նա, ով ճանաչում է ոչ միայն իր հակառակորդին, այլև ինքն իրեն։
• Հայացքների տարբերությունը օտարացման սկիզբն է։
• Հավատ որ լինի, աստվածներ կճարվեն։
• Հարկավոր էր՝ առյուծ դարձրին, տեղը եկավ՝ ձուկ դարձրին։
• Հարյուր ճակատամարտ, հարյուր պարտություն։
• Հարստացար, աղքատության մասին մի՛ մոռացիր։
• Հարստությունը զարդարում է տունը, առաքինությունը՝ մարդուն։
• Հարցնելն ամոթ չէ, տգետ մնալն է ամոթ։
• Հարևանի ծաղիկները գեղեցիկ են երևում։
• Հիմար շունը բարձր է հաչում։
• Հիմարը վազում է, խելոքը՝ նրա ետևից։
• Հիմարների մեջ խելոքն ավելի է աչքի ընկնում։
• Հին ձին ճանապարհը չի մոռանա։
• Հին հիվանդությունը դժվար կբուժվի։
• Հոգսը հիվանդությունների աղբյուր է։
• Հոգսը և հավատարիմ շունը քեզանից չեն հեռանա։
• Հոգու գեղեցկությունը դեմքի գեղեցկությունից թանկ է։
• Հովանոցը մինչև թրջվելն է հարկավոր։
• Հոր բարությունը լեռան պես բարձր է, մոր սերը՝ ծովի պես խոր։

Ձ ձ

• Ձիուց իջավ, գոմեշ նստեց։
• Ձվով քար չես ջարդի։

Ճ ճ

• Ճահճի հատակում ասեղ է փնտրում։
• Ճանապարհի համար ուղեկից է հարկավոր, կյանքի համար՝ ընկեր։
• Ճնճղուկը չի հարցնում, թե ուր նստի։
• Ճշմարտության աստծու առաջ կեղծ խունկ մի՛ ծխիր։

Մ մ

• Մակընթացությանը տեղատվություն է հաջորդում։
• Մարդը մի դար է ապրում, հիշատակը՝ շատ դարեր։
• Մեծ դերասանին՝ մեծ բեմ։
• Մեռնելը հեշտ է, ապրելը՝ դժվար։
• Մեր ճակատագիրն ու մեր ստվերը ամեն տեղ մեզ հետևում են։
• Մերկ մարդը կորցնելու ոչինչ չունի։
• Մի՛ անիր ուրիշներին այն, ինչ չես ցանկանում քեզ։
• Մի՛ դատեք մարդկանց նրանց արտաքինով։
• Մի՛ նախանձիր քեզանից բարձրին, մի՛ արհամարհիր քեզանից ցածրին։
• Մի շուն որ ոռնում է, նրա ետևից հազարն են ոռնում։
• Մինչև չկռանաս, չես ուղղվի։
• Միևնույն ցավով տառապողները միմյանց կկարեկցեն։
• Մոմն այրվելով է լույս տալիս։
• Մոտիկ օտարը հեռու հարազատից լավ է։
• Մրջյունը որոշեց Ֆուձիյամա լեռը տեղից շարժել։
• Մրջյուններն էլ կարող են ամրոց կործանել։

Յ յ

• Յոթ հարկանի աշտարակը սկսվում է գետնից։

Ն ն

• Նայի՛ր, երբ կողքովդ անցնում են, լսի՛ր, երբ կողքիդ խոսում են։
• Նայիր ուրիշի ճակատագրին, մտածիր քոնի մասին։
• Ներիր ուրիշին, բայց ո՛չ քեզ։
• Նկարված ծաղիկները չեն բուրի։
• Նկարված կարկանդակով քաղցդ չես հագեցնի։
• Նրա տունն ամեն տեղ է, բացի իր տնից։

Շ շ

• Շանը երեք անգամ կերակրես, երեք տարի չի մոռանա։
• Շատ ապրողը շատ բան կիմանա։
• Շատերն են լավով սկսում, բայց ո՛չ բոլորն են լավով վերջացնում։
• Շորը կարկատած է, բայց սիրտը ոսկի է։
• Շտապողը վարպետ չի դառնա։

Ո ո

• Ոչ թե ծառն է թռչուն որոնում, այլ թռչունը՝ ծառ։
• Ո՛չ թույն է, ո՛չ դեղ։
• Ոսկու փայլի մեջ հիմարն էլ է խելոք երևում։
• Ով առավոտ շուտ է վեր կենում, բախտը նրան էլ ժպտում է։
• Ով ժպտալ չգիտե, թող առևտուր չսկսի։
• Ով խմում է, չգիտե գինու վնասը, ով չի խմում, չգիտե գինու օգուտը։
• Ով ձեռքին ճրագ ունի, առջևից է գնում։
• Ով մեկ հոր է փորում ուրիշի համար, ինքը երկուսի մեջ կընկնի։
• Ով շատ է խոսում, նա քիչ է գործում։
• Ով չի ենթարկվում, ենթարկել չի կարող։
• Ով վագրի ձագեր է ուզում ունենալ, վագրի բուն պետք է մտնի։
• Ով ուզում է ստանալ, պետք է տա։
• Որսորդն էլ կարող է ծուղակի մեջ ընկնել։
• Որտեղ՝ վերելք, այնտեղ՝ վայրէջք։
• Որտեղ քո տունն է, այնտեղ էլ մայրաքաղաքն է։

Չ չ

• Չարի հաղթանակը կարճատև է լինում։
• Չարն էլ, բարին էլ քո սրտում են։
• Չկա լույս առանց ստվերի։
• Չկա՝ համբերիր, կա՝ խնայիր։
• Չոր ծառն էլ է լեռը զարդարում։

Պ պ

• Պահակը՝ քուն, գողը՝ արթուն։
• Պատիժը գնում է հանցագործության հետքերով։
• Պատիվը մեծ փոր ունենալու համար չի տրվում։
• Պարիր, երբ բոլորն են պարում։
• Պետք է կարողանալ և՛ խոսել, և՛ լսել։

Ջ ջ

• Ջանասիրությունը հաջողության մայրն է։
• Ջրի վրա ոչինչ չես նկատի։
• Ջրհորի գորտը ծովի մասին գաղափար չի ունենա։
• Ջուր ուզեց, գինի ստացավ։
• Ջուրը կաթկթալով քար է ծակում։

Ս ս

• Սարը շատ բարձր է, բայց նրա առջև ոչ ոք գլխարկ չի հանում։
• Սերը դատողությանը չի ենթարկվում։
• Սերն աչքեր չունի։
• Սերը հեռավորին մերձավոր է դարձնում։
• Սիրելի դարձավ, երբ մահացավ։
• Սխալն ուղղելն ամոթ չէ։
• Սկզբից լսողիդ ճանաչիր, հետո խոսքդ ասա։
• Սոված վագրին խոզ պահել չեն հանձնարարի։
• Սովորությունը բնավորություն է դառնում։
• Սպասիր, կլինեն և լավ օրեր։
• Սպասիր մինչև քարի վրա ծաղիկ կբուսնի։
• Ստախոսությունը որ սովորել է, գողություն էլ կսովորի։
• Սրտում նստած սատանան մարմինն էլ է կործանում։
• Սուսուփուս մարդկանցից զգուշացիր։
• Սուրդ ծախիր, եզ գնիր։
• Սուրը զինվորի հոգին է, հայելին՝ կնոջ։

Վ վ

• Վագր էր նկարում, շուն դուրս եկավ։
• Վագրը մեռնում է՝ մորթին է մնում, մարդը մեռնում է՝ անունն է մնում։
• Վաթսուն տարեկան հասակում էլ սովորելը ուշ չէ։
• Վաղը վաղվա քամին կփչե։
• Վատ է, երբ աքաղաղը հավի հրամանով է «ծուղրուղու» կանչում։
• Վատ մարդն աշխատում է իր սխալն արդարացնել, լավը՝ ուղղել։
• Վերքի վրա աղ չեն ցանի։
• Վիճաբանության մեջ նա չէ հաղթողը, ով բարձր է բղավում։

Տ տ

• Տանձը շվաքում էլ է հասնում, բայց քաղցր չէ։
• Տասը մարդ, տասը ստվեր։
• Տգեղը հայելի չի սիրի։
• Տղամարդու խոսքը մետաղի պես ամուր պետք է լինի։
• Տուն մի ընտրիր, հարևան ընտրիր։

Ց ց

• Ցանկությունների ծովն անհատակ է։
• Ցանցով քամու առաջը չես փակի։
• Ցերեկն աչքեր ունի, գիշերն՝ ականջներ։
• Ցնցոտիների մեջ պալատականին մուրացկանի տեղ կընդունեն, մետաքսի մեջ՝ ձիապանին իշխան։
• Ցուրտ աշնանն ավելորդ անգամ բերանդ բաց մի անի։

Ու ու

• Ուզեց պոզերն ուղղել, եզանն սպանեց։
• Ուզում ես մարդուն ճանաչել, ճանաչիր ընկերներին։
• Ութ տնտեսություն ունեցող գյուղն էլ իր հայրենասերն ունի։
• Ուժով երկաթի շղթան էլ կկտրես։
• Ուժեղ քամին էլ ջրհորում փոթորիկ չի բարձրացնի։
• Ուժին ուժով են պատասխանում։
• Ուր թռչուն չկա, չղջիկն էլ թռչուն է։
• Ուր հեռուն չեն տեսնում, այնտեղ դժբախտությունը մոտ է։
• Ուր ուժն է օրենքը, այնտեղ օրենքն անուժ է։
• Ուրախությունն ու տրտմությունը կյանքի ուղեկիցներն են։
• Ուրիշ երկիր ես գնում, իմացիր ինչն է այնտեղ արգելված։
• Ուրիշի բերանը դուռ չի, որ փակես։
• Ուրիշի բրինձը միշտ սպիտակ է երևում։
• Ուրիշի ճանապարհը լուսավորեց, ինքը ընկավ փոսի մեջ։
• Ուրիշի շորը վրայովդ չի լինի։
• Ուրիշի վերշոկը տեսնում է, իր արշինը չի տեսնում։
• Ուրիշին օգնողն իրեն է օգնում։

Փ փ

• Փառք ձեռք բերելն ավելի հեշտ է, քան պահպանելը։
• Փայտով ջուր ծեծելն անօգուտ է։
• Փաստերը դատողություններից ուժեղ են։
• Փարոսն իր տակը լույս չի տա։
• Փող ունես, բարեկամներ էլ ունես։
• Փողով դժոխքում էլ չես կորչի։
• Փոքր լճակում մեծ ձուկ չի լինի։
• Փոքրից մեծն է գոյանում։

Ք ք

• Քաղցած շունը փայտից չի վախենա։
• Քամին մոլեգնում է, իսկ լեռներն անշարժ են։
• Քանի որ ցանել ես, պետք է հնձես։
• Քաջ զորավարը վախկոտ զինվորներ չի ունենա։
• Քարերն էլ են խոսում։
• Քնած թռչունի վրա որսորդն էլ չի կրակում։
• Քո մասին հարցրու ուրիշներին։

Օ օ

• Օձն ուղիղ բամբուկի մեջ էլ է աշխատում գալարվել։

Աղբյուրներ

• Թարգմանվել է Վիքիքաղվածքի ճապոնական առածները անգլերենով էջից։
• Արևելքի ժողովուրդների առածներ և ասացվածքներ, Երևան, 1969։