Մասնակից:Ankax Hayastan/Հայկական պետականությունների ղեկավարների ցանկ

Վիքիքաղվածք-ից

Ուրարտու[խմբագրել]

Ուրարտուի արքաների կառավարման տարեթվերը ներկայացված են մոտավորապես, քանի որ նրանց մասին տեղեկատվություն շատ քիչ կա և որոշ թվականներ կարող են վիճարկելի լինեն(Տես հոդված ru:Список правителей Урарту):Փակագծերում նշված են տարեթվերը ըստ «Հայոց պատմություն, դասախոսությունների ձեռնարկ», Երևան 1998, Աշոտ Մելքոնյան։

Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Արամե մ.թ.ա.858 - մ.թ.ա. 844 (մ.թ.ա.859 - մ.թ.ա.843)
Լուտիպրի մ.թ.ա. 844 - մ.թ.ա. 834
Սարդուրի Ա մ.թ.ա. 834 - մ.թ.ա. 828 (մ.թ.ա.835 - մ.թ.ա.825)
Իշպուինի մ.թ.ա. 828 - մ.թ.ա. 810 (մ.թ.ա.825 - մ.թ.ա.810)
Մենուա մ.թ.ա. 810 - մ.թ.ա. 786 (մ.թ.ա.810 - մ.թ.ա.786)
Արգիշտի Ա մ.թ.ա. 786 - մ.թ.ա. 764 (մ.թ.ա.786 - մ.թ.ա.764)
Սարդուրի Բ մ.թ.ա. 764 - մ.թ.ա. 735 (մ.թ.ա.764 - մ.թ.ա.735)
Ռուսա Ա մ.թ.ա. 735 - մ.թ.ա. 714 (մ.թ.ա.735 - մ.թ.ա.714)
Արգիշտի Բ մ.թ.ա. 714 - մ.թ.ա. 680 (մ.թ.ա.714 - մ.թ.ա.685)
Ռուսա Բ մ.թ.ա.680 - մ.թ.ա. 639 (մ.թ.ա.685 - մ.թ.ա.645)
Սարդուրի Գ մ.թ.ա. 639 - մ.թ.ա.625
Սարդուրի Դ մ.թ.ա. 625 - մ.թ.ա.620
Էրիմենա մ.թ.ա. 620 - մթ.ա.605
Ռուսա Գ մ.թ.ա. 605 - մ.թ.ա.595 (մ.թ.ա.605 - մ.թ.ա.585)?
Ռուսա Դ մ.թ.ա.595 - մ.թ.ա.585
Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Պարույր Սկայորդի մ.թ.ա.612 - մ.թ.ա. ? մ.թ.ա 612 թ.-ին Մարաստանի Կիաքսար թագավորը ճանաչել է Հայոց արքա և ըստ որոշ մասնագետների արդեն մ.թ.ա. 612 - մ.թ.ա. 609 թթ.-ներին Ուրարտուի թագավորությունում իշխանությունը անցել էր Պարույրին, այսինքն դինաստիաների փոփոխություն էր իրականացվել[1]։
Հրաչյա մ.թ.ա. ? - մ.թ.ա. ? (ըստ Մովսես Խորենացու Նաբուգոդոնոսոր I-ի ժամանակակիցն է եղել) Պարույր Սկայորդու որդի

Երվանդունիներ[խմբագրել]

Երվանդունիների կառավարման տարեթվերը ներկայացված են մոտավորապես և որոշ թվականներ կարող են վիճարկելի լինեն։

Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Երվանդ Ա մ.թ.ա. 570 - մ.թ.ա. 560 Երվանդունիներ
Տիգրան Երվանդյան մ.թ.ա. 560 - մ.թ.ա. 535 Երվանդունիներ
Վահագն Երվանդյան մ.թ.ա. 535 - մ.թ.ա. 515 Երվանդունիներ
Հիդարնես Ա մ.թ.ա 6-րդ դար Երվանդունիներ
Հիդարնես Բ մ.թ.ա.5-րդ դարի առաջին կես Երվանդունիներ
Հիդարնես Գ մ.թ.ա. 5-րդ դարի կեսեր Երվանդունիներ
Արտաշիր մ.թ.ա. 5-րդ դարի երկրորդ կես Երվանդունիներ
Երվանդ Բ մ.թ.ա. 401 - մ.թ.ա.344 սատրապ Երվանդունիներ Պատկեր:Orontes II.jpg
Դարեհ III մ.թ.ա. 344 - մ.թ.ա. 336 սատրապ
Երվանդ Գ մ.թ.ա.336 - մ.թ.ա. 331 Երվանդունիներ
Միհրան մ.թ.ա. 331 - մ.թ.ա.323 սատրապ Երվանդունիներ
Պերդիկկա մ.թ.ա. 323 օտարերկրացի
Նեոպտելեմուս մ.թ.ա.323 - մ.թ.ա. 321 օտարերկրացի
Էվմեն մ.թ.ա.321 օտարերկրացի
Միհրան մ.թ.ա.321 - մ.թ.ա. 317 Երվանդունիներ
Երվանդ Գ մ.թ.ա.317 - մ.թ.ա. 260 Երվանդունիներ
Երվանդ Դ մ.թ.ա. 228 - մ.թ.ա 200 Երվանդունիներ

Փոքր Հայքի թագավորություն[խմբագրել]

Կոմմագենեի և Ծոփքի թագավորություն[խմբագրել]

Երվանդունիների կառավարման տարեթվերը ներկայացված են մոտավորապես և որոշ թվականներ կարող են վիճարկելի լինեն։

Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Շամուշ (Սամոս) մ.թ.ա.260 - մ.թ.ա. 240 Երվանդ Գ-ի որդի, հիմնադրել է Սամոսատ քաղաքը Երվանդունիներ
Արշամ Ա մ.թ.ա. 240 - մ.թ.ա. 220 Սամոսի որդին, կառուցել է Արշամաշատ մայրաքաղաքը Երվանդունիներ

Ծոփքի թագավորություն[խմբագրել]

Փաստերը վիճարկելի են.

Թագավոր Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություներ Դինաստիա Պատկեր
Շավարշ-Քսերքես
(Քսերքսես Երվանդունի)
մ.թ.ա. 220 - մ.թ.ա. 201 Արշամի որդին Երվանդունիներ
Աբդիսար ? - ? Քսերքսեսի որդին
Զարեհ մ.թ.ա. 189 - ? Շահունի արքայտոհմի հիմնադիր, մ.թ.ա.200 - մ.թ.ա.189 թթ.-ին եղել է Ծոփքի կառավարիչ. Սելևկյանների տիրապետություն
Մորֆիլիգ ? - ? Զարեհի որդին
Արտանես ? - ?
? - ? ? - ?

Կոմմագենեի թագավորություն[խմբագրել]

Տարեթվերի համար հիմք է ծառայել անգլերեն Վիքիպեդիայի հետևյալ ցանկը.en:List of rulers of Commagene.

Թագավոր Կառավարման տարիններ Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Պտղոմեոս Կոմմագենացի մ.թ.ա. 163 - 130 Երվանդ Դ-ի որդին, Արշամի թոռը,
մ.թ.ա. 200 - 163 թթ-ին եղել է Կոմմագենեի սատրապ
Սամոս Բ Կոմմագենացի մ.թ.ա. 130 - 109 Պտղոմեոսի որդին
Միհրդատ Ա Կալլինիկուս մ.թ.ա. 96 - 70 Սամոս Բ-ի որդին
Անտիոքոս Ա Կոմմագենացի մ.թ.ա. 70 - 38 Միհրդատ Ա-ի որդին
Միհրդատ Բ Կոմմագենացի մ.թ.ա. 38 - 20 Անտիոքոս Ա-ի որդին
Անտիոքոս Բ Կոմմագենացի մ.թ.ա. 20 - 20 Անտիոքոս Ա-ի որդին
Միհրդատ Գ Կոմմագենացի մ.թ.ա. 20 - 12 Միհրդատ Բ-ի որդին
Անտիոքոս Գ Կոմմագենացի մ.թ.ա. 12 - 17 Միհրդատ Գ-ի որդին
հռոմեական պրովինցիա 17 - 38
Անտիոքոս Դ Կոմմագենացի 38 - 72 Անտիոքոս Գ-ի որդին,
կառավարել է քրոջ (համատեղության կարգով կնոջ)՝ Յուլիա լոտափայի հետ (Julia Iotapa)
իշխանությունը Անտիոքոս Գ-ի երեխաներին վերադարձրել է Կալիգուլա կայսերը

Արտաշեսյաններ[խմբագրել]

Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Արտաշես Ա մ.թ.ա. 189 - մ.թ.ա. 160 մ.թ.ա.200 - մ.թ.ա.189 Մեծ Հայքի կառավարիչ, Սելևկյանների տիրապետություն Արտաշեսյաններ
Արտավազդ Ա մ.թ.ա. 160 - մ.թ.ա. 115 Արտաշեսյաններ
Տիգրան Ա մ.թ.ա. 115 - մ.թ.ա. 95 Արտաշեսյաններ
Տիգրան Բ մ.թ.ա. 95 - մ.թ.ա. 55 Արտաշեսյաններ
Արտավազդ Բ մ.թ.ա. 55 - մ.թ.ա. 34 Արտաշեսյաններ
Արտաշես Բ մ.թ.ա 34 - մ.թ.ա. 20 Արտաշեսյաններ
Տիգրան Գ մ.թ.ա. 20 - մ.թ.ա. 8 Արտաշեսյաններ
Տիգրան Դ և Էրատո մ.թ.ա. 8 - մ.թ.ա. 5 Արտաշեսյաններ
Արտավազդ Գ մ.թ.ա. 5 - մ.թ.ա. 2 Արտաշեսյաններ
Տիգրան Դ և Էրատո մ.թ.ա. 2 - մ.թ.1 Արտաշեսյաններ

1 - 52 (66) թվականներ[խմբագրել]

Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
թափուր 1-2
Արիոբարզան 2 - 4 Ատրպականի թագավոր
Արտավազդ Դ 4-6 Արիոբարզանի որդին
Տիգրան Ե 6 - 12
Էրատո 6-12
Վոնոն 12 - 15/16 Պարթևների նախկին արքան
թափուր 15/16 - 18 հռոմեացիները ձերբակալել էին Վոնոնին
Զենոն-Արտաշես 18 - 34
Արշակ Ա 34-35 Արտավան Գ-ի որդին
Որոդես 35 Արտավան Գ-ի որդին
Միհրդատ 35-37 Իբերիայի թագավորի եղբայրը
պարսկական օկուպացիա 37-43
Միհրդատ 43-51
Հռադամիզդ 51-52 Միհրդատի զարմիկը
Տրդատ Ա 52-53 Արշակունի
Հռադամիզդ 53-54

Արշակունիներ[խմբագրել]

Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Տրդատ Ա 54-58 Պարթևաց Արշակունի Վոնոն Բ-ի որդին, Վաղարշ Ա-ի եղբայրը Արշակունի
թափուր 58-59 հռոմեական օկուպացիա
Տիգրան Զ 59-62 Քաղկիդիկեի թագավոր, Տիգրան Ե–ի եղբոր՝ Ալեքսանդրի որդին
Տրդատ Ա 62-75 Արշակունի
Սանատրուկ 75-110 Արշակունի
Աշխադար 110-113 Բակուր Բ-ի որդին Արշակունի
Պարթամասիր 113-114 Բակուր Բ-ի որդին Արշակունի
թափուր 114-116 հռոմեական օկուպացիա
Վաղարշ Ա 116-144 Սանատրուկի որդին Արշակունի
Սոհեմոս 144-161 Ասորիքի Եմեսա քաղաքի թագավոր
Բակուր Ա 161-163 Արշակունի
Սոհեմոս 164-186
Վաղարշ Բ 186-198 Արշակունի
Խոսրով Ա 198-217 Արշակունի
Տրդատ Բ 217-256 նույնացվում է Խոսրով Բ-ի հետ, 253 թ.-ին պարսիկները գրավեցին Հայաստանի մեծ մասը, նա մինչև սպանվելը շարունակեղ իշխել արևմտյան հատվածներում Արշակունի
Արտավազդ Ե 253 - 272 կառավարել է Շապուհի որդու Որմիզդ-Արտաշիրի հետ համատեղ
Որմզդակ 272-276 Որմիզդ-Արտաշիրի որդին
Ներսես Սասանյան 276-293[2] Շապուհ Ա-ի որդին, Պարսկաստանի ապագա արքայից արքա,
Տրդատ Գ 287-330 287թ.-ից հռոմեական հատվածի արքա, 293-ից ամբողջ Հայաստանի արքա Արշակունի
Խոսրով Գ 330-338 Արշակունի
Տիրան 338-350 Արշակունի
Արշակ Բ 350-368 Արշակունի
թափուր 368 - 370 պարսկական օկուպացիա
Պապ 370 -374 Արշակունի
Վարազդատ 374-378 Արշակունի
Արշակ Գ 378 - 389 Արշակունի
Խոսրով Դ 387-389 Արշակունի
Վռամշապուհ 389-414 Արշակունի
Խոսրով Դ 414-415 Արշակունի
Շապուհ 415-420 Հազկերտ Բ-ի որդին
թափուր 420-422 ապստամբություն
Արտաշես Գ 422-428 Արշակունի

Մարզպանական Հայաստան[խմբագրել]

Արաբական տիրապետություն, հայոց իշխաններ[խմբագրել]

Թվականները ներկայացված են ըստ. «Հայոց պատմություն, հիմնահարցեր» (Երևան 2000, Հ. Սիմոնյան) գրքի.

Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Թեոդորոս Ռշտունի 639 - 654 Հայաստանում Պարսկաստանի ու Բյուզանդիայի գերիշխանության անկումից հետո միավորեց Հայաստանի արևմտյան և արևելյան մասերը և դարձավ նրա փաստացի կառավարիչը, 652 թ.-ից հետո արաբների կողմից ճանաչվեց Հայոց, Վրաց և Աղվանից գերագույն իշխան։ 643 թ.-ին ձերբակալվում է Բյուզանդիայի կայսեր կողմից, իսկ հայոց իշխան է դառնում Վարազ-Տիրոց Բ Բագրատունին, որը կարճ ժամանակ հետո մահանում է և կրկին վերադարձնում են Ռշտունուն [3] Ռշտունի
Համազասպ Դ Մամիկոնյան 654 - 661 Մամիկոնյան
Գրիգոր Ա Մամիկոնյան 661 - 685 Մամիկոնյան
Աշոտ Բ Բագրատունի 685 - 689 Բագրատունի
Ներսեհ Կամսարական 689 - 693 Կամսարական
Սմբատ Բյուրատյան Բագրատունի 693 - 726 701 թ.-ին արաբները վերջնականորեն գրավեցի Անդրկովկասը և կազմեցին Արմինիա վարչամիավորը Բագրատունի
Աշոտ Բագրատունի Կուրացյալ 732 - 749 փաստացի 726 թ.-ից, կուրացվել է Գրիգոր Բ Մամիկոնյանի կողմից, որոշակի ժամանակահատված իշխանությունը եղել է Գրիգոր Բ Մամիկոնյանի ձեռքում (748-750), որը գլխավորել է ապստամբությունը արաբների դեմ, իսկ Աշոտը հրաժարվել էր մինչև վերջ աջակցեր[4] Բագրատունի
Մուշեղ Մամիկոնյան 749 - 753 Մամիկոնյան
Սահակ Գ Բագրատունի 753 - 775 775 թ.-ի ապրիլի 24-ին (25-ին) Արձն գյուղի ճակատամարտում զոհվեցին Մուշեղ Մամիկոնյանը, Սահակ և Սմբատ Բագրատունիները և այլք, այդ դեպքերից հետո Մամիկոնյանները, Ռշտունիները, Կամսարականները և այլ տոհմեր գաղթեցին Բյուզանդիա Բագրատունի
Աշոտ Բագրատունի 775 - 781 Սահակի որդին Բագրատունի
Տաճատ Անձևացի 781 -785 Անձևացի
թափուր 785 -790
Աշոտ Բագրատունի Մսակեր 790 - 826 Բագրատունի
Բագարատ Բագրատունի 826 - 851 Բագրատունի
Սմբատ Բագրատունի Աբլբաս 852 - 855 Բագրատունի
Աշոտ Բագրատունի 855 - 885 862 թ.-ից իշխանաց իշխան, իսկ 885 թ.-ից պաշտոնապես ճանաչվեց Հայոց և Վրաց թագավոր Բագրատունի

Բագրատունիներ[խմբագրել]

Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Աշոտ Ա 885-890 Բագրատունի
Սմբատ Ա 890-914 Բագրատունի
Աշոտ Բ 914-928 Բագրատունի
Աբաս Ա 928-953 Բագրատունի
Աշոտ Գ 953-977 Բագրատունի
Սմբատ Բ 977-989 Բագրատունի
Գագիկ Ա 989-1020 Բագրատունի
Հովհաննես-Սմբատ 1020-1041 Բագրատունի
Աշոտ Դ 1021-1040 կառավարել է Շիրակի և շրջակա գավառներից դուրս Բագրատունի
Վահրամ Պահլավունի 1041-1042 ժամանակավոր, մինչ Գագիկ Բ-ի թագադրելը
Գագիկ Բ 1042-1045 Աշոտ Դ-ի որդին, կալանավորվել է Բյուզանդիայի կայսեր կողմից և ստիպողաբար հրաժարվել գահից, փոխարենը ստացել է Պիզու և Կալոն Պեղատ քաղաքները Կապադովկիայում, սպանվել է 1079 թ.-ին Բագրատունի

Կարսի (Վանանդի) թագավորություն[խմբագրել]

Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Մուշեղ Կարսեցի 963-984 Աշոտ Գ-ի եղբայրը Բագրատունի
Աբաս Բագրատունի 984-1029 Բագրատունի
Գագիկ Կարսեցի 1029-1064 1064-ին թագավորությունը հանձնել է Բյուզանդիային Բագրատունի

Տաշիր-Ձորագետի (Լոռվա) թագավորություն[խմբագրել]

Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Գուրգեն Կյուրիկե 979 - 989 Աշոտ Գ-ի որդին, կառավարել է 972 թ.-ից, արքայի կոչում ստացել է 979-ից Կյուրիկյան
Դավիթ Ա 989-1050 Կյուրիկյան
Գուրգեն Բ 1050-1089 Կյուրիկյան
Դավիթ Բ 1089-1113 կառավարել է եղբոր Աբասի, հետ, 1113թ.-ից հետո, երբ թագավորությունը անցավ Վրաստանին, 1113 թ.-ից մինչև 1145 թթ.-ները կառավարել է Մածնաբերդում Կյուրիկյան
Աբաս Կյուրիկյան 1089-1113 1113 թ.-ից հետո կառավարել է Տավուշում մինչև 1145թ.-ը Կյուրիկյան

Մածնաբերդի իշխանություն[խմբագրել]

Տվյալները վերցված են Հայկական Սովետական Հանրագիտարանից.[5]

Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Դավիթ Բ 1113-1145 Կյուրիկյան
Կյուրիկե Գ 1145-1170 Կյուրիկյան
Աբաս Բ 1170-1176 Կյուրիկյան
Աղսարթան Ա 1176- ? Կյուրիկյան
Աղսարթան Բ - Կյուրիկյան
Թաղիադին Ա - Կյուրիկյան
Սարգիս Ա - Կյուրիկյան

Սյունիքի թագավորություն[խմբագրել]

Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Սմբատ Ա Սահակյան 987 -998 Սյունի
Վասակ Ա 998-1040 Սյունի
Սմբատ Բ Աշոտյան 1040-1051[6] Վասակի քեռայր Աշոտի որդին Աշոտյան
Գրիգոր Ա Աշոտյան 1051-1072 Սմբատ Բ-ի եղբայրը Աշոտյան
Սենեքերիմ Սևադյան 1072 -1094/1096 Շահանդուխտ թագուհու եղբայրն է, Դարբանտի Սևադա թագավորի որդին[7]
Գրիգոր Բ Սենեքերիմյան 1094/1096-1166 Սենեքերիմի որդին
Հասան Խաչենցի 1166 -1170 Գրիգոր Բ-ի Կատայի ամուսինը, Խաչենի իշխանը

Վասպուրականի թագավորություն[խմբագրել]

Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Գագիկ Արծրունի 908 - 943 Արծրունի
Դերենիկ-Աշոտ 943 - 959 Գագիկի որդին Արծրունի
Աբուսահլ-Համազասպ 959 - 972 Գագիկի որդին, Աբուսահլ-Համազասպի մահից հետո որդիները բաժանեցին թագավորությունը 3 մասի, սակայն հերթով տիրացան Վան քաղաքի գահին Արծրունի
Աշոտ-Սահակ 972 - 983/991 Աբուսահլ-Համազասպի որդին Արծրունի
Գուրգեն-Խաչիկ 983/991 - 1003 Աբուսահլ-Համազասպի որդին Արծրունի
Սենեքերիմ Արծրունի 1003 - 1021 Աբուսահլ-Համազասպի որդին, 1021 թ.-ին թագավորթւոյունը զիջեց Բյուզանդիային, փոխարենը ստանալով Կապադովկիայի Սեբաստիա քաղաքը, մահացել է 1026թ.-ին Արծրունի

Տայքի իշխանություն[խմբագրել]

Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Դավիթ Կյուրապաղատ 966 -1000 Բագրատունի

Զաքարյան Հայաստան (Զաքարյան իշխանապետություն)[խմբագրել]

Ցուցակում ներկայացված չեն համակառավարիչները։ 1220 թ.-ից սկսվեցին մոնղոլական և Ջալալլեդդինի արշավանքները, իսկ 1236 թ.-ից սկսվեց նվաճողական արշավանքները, 1259 թ.-ից Հայաստանը հիմնականոմ մոնղոլական տիրապետության տակ էր։

Անուն Կառավարման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Զաքարե Բ 1191 - 1212 Զաքարյան
Իվանե Ա 1212 - 1227[8] մինչ 1212 թ.-ը համակառավարիչ, Զաքարեի եղբայրը Զաքարյան
Ավագ Զաքարյան 1227 - 1250 Իվանեի տղան Զաքարյան
Զաքարե Գ 1250 - 1259 1259 թ.-ին մահապատժի է ենթարկվել Զաքարյան

Սամցխե - Ջավախքի հայ - վրացական Զաքարյանների իշխանություն (1266 - 16-րդ դարի վերջ)[խմբագրել]

Կիլիկյան Հայաստան[խմբագրել]

Կաղապար:Main

Փիլարտոս Վարաժնունու պետություն[խմբագրել]

Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Փիլարտոս Վարաժնունի 1071 - 1086 Մանազկերտի ճակատամարտից հետո հրաժարվեց ենթարկվել Բյուզանդիային, նրա մահից հետո այդ տարածքների մեծ մասը զավթեցին սելջուկները[9]

Քեսունի իշխանություն[խմբագրել]

Անուն Գահակալման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Դինաստիա Պատկեր
Գող Վասիլ 1082 - 1112 Ասորիքի հյուսիս - արևմտյան և Կիլիկիայի արևելյան շրջաններում էր գտնվում
Վասիլ Տղա 1012 - 1116 1116 թ.-ին Եդեսիայի կոմս Բոլդուինի կողմից զավթվել է [10] Կամսարական

Հայաստանի Առաջին Հանրապետություն[խմբագրել]

Անուն Կառավարման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Կուսակցական պատկանելություն Պատկեր
Արամ Մանուկյան 05.1918 - 07.1918 նորաստեղծ հանրապետության ղեկավար ( 1918 մարտից Երևանի նահանգի դիկտատոր), ապա առաջին ՆԳ նախարար, մահացել է 1919 թ.-ին բծավոր տիֆից ՀՅԴ
Հովհաննես Քաջազնունի 07. 1918 - 05.1919 վարչապետ 06.1918 թ.-ից, բայց Թիֆլիսում էր գտնվում ՀՅԴ
Ալեքսանդր Խատիսյան 05.1919 - 05.1920 վարչապետ ՀՅԴ
Համազասպ Օհանջանյան 05.1920 - 11.1920 վարչապետ ՀՅԴ
Սիմոն Վրացյան 11.1920 - 12.1920 վարչապետ ՀՅԴ

Լեռնահայաստան[խմբագրել]

Անուն Կառավարման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Կուսակցական պատկանելություն Պատկեր
Գարեգին Նժդեհ 25.12.1920 - 01.07.1921 սպարապետ, ապա վարչապետ, իսկ վերջում Ռազմական նախարար և սպարապետ ՀՅԴ
Սիմոն Վրացյան 01.06.1921 - 09.07.1921[11] ՀՅԴ

Հայաստանի Խորհրդային Սոցալիստական Հանրապետություն[խմբագրել]

Հայաստանի ՀԿ(բ)Պ կենտկոմի առաջին քարտուղարները.[12]

Անուն Կառավարման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Կուսակցական պատկանելություն Պատկեր
Գևորգ Ալիխանյան 1920-1921 ՀԿԿ
Սարգիս Լուկաշին 1921-1922 ՀԿԿ
Աշոտ Հովհաննիսյան 1922 - 1927 ՀԿԿ
Հայկ Հովսեփյան 1927 - 1928 ՀԿԿ
Հայկազ Կոստանյան 1928 - 1930 ՀԿԿ
Աղասի Խանջյան 1930 - 1936 ՀԿԿ
Ամատունի Վարդապետյան 1936 - 1937 ՀԿԿ
Գրիգոր Հարությունյան 1937 - 1953 ՀԿԿ
Սուրեն Թովմասյան 1953 - 1960 ՀԿԿ
Յակով Զարոբյան 1960 - 1966 ՀԿԿ
Անտոն Քոչինյան 1966 - 1974 ՀԿԿ
Կարեն Դեմիրճյան 1974 - 1988 ՀԿԿ
Սուրեն Հարությունյան 1988 - 1990 ՀԿԿ
Վլադիմիր Մովսիսյան 1990 - 1990 ՀԿԿ
Ստեփան Պողոսյան 1990 - 1991 ՀԿԿ
Արամ Սարգսյան 1991 - 1991 ՀԿԿ

Հայաստանի Հանրապետություն[խմբագրել]

Անուն Կառավարման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Կուսակցական պատկանելություն Պատկեր
Լևոն Տեր-Պետրոսյան 1991 - 1998 վերընտրվել է 1996 թ.-ին, 1998 թ.-ի փետրվարին հրաժարական է տվել Հայոց համազգային շարժում
Ռոբերտ Քոչարյան 1998 - 2008 վերընտրվել է 2003 թ.-ին անկուսակցական
Սերժ Սարգսյան 2008 - ներկա վերընտրվել է 2008 թ.-ին, պաշտոնավարման ժամկետը լրանում է 2018 թ.-ին Հայաստանի հանրապետական կուսակցություն
ՀՀ 4-րդ նախագահ

Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն[խմբագրել]

Անուն Կառավարման ժամանակաշրջան Ծանոթագրություններ Կուսակցական պատկանելություն Պատկեր
Արթուր Մկրտչյան 01. 1992 - 04.1992[13] ԳԽ նախագահ, զոհվել է ՀՅԴ
Գեորգի Պետրոսյան 04. 1992 - 06.1993 ԳԽ նախագահի պաշտոնակատար ՀՅԴ
Կարեն Բաբուրյան 1993 - 1994 ԳԽ նախագահի պաշտոնակատար
Ռոբերտ Քոչարյան 1994 - 1997 ԳԽ - կողմից է նշանակվել, 1996 թ.-ին ընտրվել է համաժողովրդական ընտրություններով անկուսակցական
Լեոնարդ Պետրոսյան 03. 1997 - 09.1997 նախագահի պաշտոնակատար անկուսակցական
Արկադի Ղուկասյան 1997 - 2008 2002 թ.-ին վերընտրվել է անկուսակցական
Բակո Սահակյան 2008 - ներկա 2012 թ.-ին վերընտրվել է անկուսակցական

Ծանոթագրություններ[խմբագրել]


Գրականություն[խմբագրել]