Հուլիոս Կեսար

Հուլիոս Կեսարը

Գայոս Հուլիոս Կեսար (մ.թ.ա. 102 կամ 100 — մարտի 15, մ.թ.ա. 44), հռոմեական պետական, քաղաքական և ռազմական գործիչ, գրող, պատմագիր։

Քաղվածքներ

Մարդիկ կամովին հավատում են այն ամենին ինչին ցանկանում են հավատալ:

• Մարդիկ կամովին հավատում են այն ամենին ինչին ցանկանում են հավատալ:
• Մեծ գործերը պետք է անել, այլ ոչ թե անընդհատ մտածել:
• Ես դեռևս ոչ մի նշանակալից բան չեմ կատարել, այնինչ Ալեքսանդրը իմ տարիքում արդեն նվաճել էր ողջ աշխարհը:

Ըստ Պլուտարքոսի՝ այսպես է արտահայտվել Հուլիոս Կեսարը՝ Ալեքսանդր Մեծի նվաճումների մասին գիրքը կարդալուց հետո:

• Ավելի լավ է լինել առաջինը այստեղ, քան երկրորդը՝ Հռոմում:

Այս արտահայտությունը Հուլիոս Կեսարն ասել է Ք. ա. 58թ., երբ Իսպանիայի ճանապարհին անցնում էր մի աղքատ գալիական քաղաքի մոտով:

• Հաջողությունը մեծ դեր է խաղում ամեն բանում և հատկապես պատերազմական գործերում:

Արտահայտությունը Հուլիոս Կեսարի «Նոթեր Գալիական պատերազմի վերաբերյալ» երկից է:

• Զորավարի խնդիրն է՝ հաղթել նույնքան խելքով, որքան թրով:

Հուլիոս Կեսարի «Նոթեր քաղաքացիական պատերազմի մասին» երկից:

• Ով վստահ է, որ կստանա ամբողջը, չի բավարարվի մի մասով:

Արտահայտությունը «Նոթեր քաղաքացիական պատերազմի մասին» երկից է:

• Լուրը հաճախ կանխում է իրադարձությունը:

Այս արտահայտությունը ևս քաղված է «Նոթեր քաղաքացիական պատերազմի մասին» երկից:

• Գալլիան ենթարկվել է:

Այս տողը գրվել է Կեսարի կողմից հռոմեական սենատին ուղղված նամակում Ք. ա. 52 թվականին, երբ Վերցինգետորիքսը հանձնվել էր Կեսարին:

• Ռուբիկոնն անցնել:

Ըստ Պլուտարքոսի և այլ պատմիչների՝ Ք. ա. 49թ. դեպի Հռոմ արշավող Հուլիոս Կեսարը հասավ Ռուբիկոն գետին, որը Ումբրիան սահմանազատում էր Հյուսիսային Իտալիայից: Գետանցումը կնշանակեր պատերազմ հայտարարել սենատին: Ըստ Սվետոնիոսի «Աստվածային Հուլիոսը» երկի՝ Կեսարը մի պահ երկմտում է. «Դեռևս կարելի է հետ դառնալ, սակայն բավական է անցնել այս կամրջակը, և ամեն բան կորոշի զենքը»: Եվ այսուհանդերձ, Կեսարը անցավ գետը, արագ ռազմերթ կատարեց և գրավեց Հռոմը: Ասույթը օգտագործվում է վճռական, անդառնալի քայլ նշելու համար:

• Վիճակը գցված է:

Ըստ Սվետոնիոսի՝ Ռուբիկոնն անցնելիս այս խոսքերն է բացականչել Կեսարը:

• Ինձ համար անհամեմատ դժվար է ասել այդ, քան անել:

Հուլիոս Կեսարի այս խոսքերն ուղղված են ժողովրդական տրիբուններից մեկին, որը փորձում էր արգելել նրան՝ պետական գանձարանից գումար վերցնել: Կեսարը սպառնում է սպանել նրան՝ ասելով՝ «Գիտցիր վերջապես, որ ինձ համար անհամեմատ դժվար է ասել այդ, քան անել»:

Եկա, տեսա, հաղթեցի:

• Եկա, տեսա, հաղթեցի։

Ըստ Պլուտարքոսի՝ Կեսարը այս հակիրճ զեկույցն է հղել հռոմեական սենատ Ք. ա. 47թ. Պոնտոսի արքա Փառնակեսի նկատմամբ հաղթանակից հետո: Ըստ Սվետոնիոսի՝ Կեսարի պոնտական արշավանքի ժամանակ տախտակի վրա գրված այս արտահայտությունը տանում էին նրա առջևից:

• Դեռևս ոչինչ արված չէ, քանի դեռ ինչ-որ բան մնացել է անելու:

Կեսարը այս արտահայտությունը արել է Ք. ա. 49թ. Պոմպեոսի զորքի մնացորդներին հետապնդելիս:

• Գոյություն ունի երկու բան, որ հաստատում, պաշտպանում և հզորացնում է իշխանությունը՝ զորքը և փողը, և մեկն առանց մյուսի նրանք իմաստ չունեն:

Մեջբերվում է Դ. Կասիուսի «Հռոմեական պատմություն» երկից:

• Ավելի լավ է մեկ անգամ մեռնել, քան մշտապես սպասել մահվան:

Ըստ Պլուտարքոսի՝ սա Կեսարի պատասխանն է նրանց, ովքեր առաջարկում էին իրեն շրջապատել թիկնապահներով:

• Կեսարի կինը պետք է զերծ լինի ամեն կասկածանքից:
• - Մահվան ո՞ր տեսակն է լավագույնը: - Անսպասելին:

Ըստ Պլուտարքոսի՝ այսպես է պատասխանել Կեսարը՝ իր մահվանից մեկ օր առաջ:

• Եվ դու՞, որդի՛ս:

Կեսարի այս արտահայտությունը ուղղված է իրեն դաշունահարողին: Սվետոնիոսը հավանաբար ակնարկում էր, որ շատերը Բրուտոսին համարում էին Կեսարի որդին՝ Սերվիլիայի՝ Բրուտոսի մոր հետ նրա կապից: Արտահայտությունը առավել հայտնի է. «Եվ դու՞, Բրուտո՛ս» տարբերակով:

Քաղվածքներ Կեսարի մասին

• «Կամ Կեսար կամ ոչինչ»։

Չեզարե Բորջիա Aut Caesar, aut nihil:

• «Մեծագույն մարդը որը երբևէ ապրել է Հուլիոս Կեսարն է»։

Այս խոսքերի հեղինակն է Ալեքսանդր Համիլթոնը, իսկ խոսքերը գրի են առնվել Թոմաս Ջեֆերսոնի կողմից բժիշկ Բենջամին Ռաշին ուղղված նամակում: