Հարյուր տարվա մենություն
«Հարյուր տարվա մենություն» (իսպ.՝ Cien años de soledad), կոլումբացի գրող Գաբրիել Գարսիա Մարկեսի էպիկական վեպը՝ հյուսված պատմական իրականությունից։ Վեպը գրվել է 1967 թվականին, հայերեն թարգմանվել՝ 1973 թվականին։ Թարգմանիչ՝ Ռ․ Հովսեփյան[1]։
Քաղվածքներ
[խմբագրել]- Կանցնեն շատ տարիներ, և գնդապետ Աուրելիանո Բուենդիան, գնդակահարության պատի տակ կանգնած, կմտաբերի հեռավոր այն իրիկունը, երբ հայրն իրեն սառույց տեսնելու տարավ[2]։
- Իրերն էլ շնչավոր են,- խիստ շեշտադրումով հայտարարեց գնչուն,- միայն թե պիտի կարողանաս արթնացնել նրանց հոգիները[3]։
- «Գիտությունը ջնջել է հեռավորությունը, հռչակեց Մելկիադեսը։ ―Շուտով առանց տնից դուրս գալու մարդը հնարավորություն կունենա տեսնելու այն ամենը, ինչ կատարվում է աշխարհիս ուզած անկյունում։»[4]։
- Մարդը կապված չէ այն հողին, որտեղ հանգուցյալ չունի[5]։
- ․․․Սարսափելին այն չէ, որ կորցնում ես քունդ, դրանից մարմինդ բնավ էլ չի հոգնում, սարսափելին այն է, որ հետո անխուսափելիորեն վրա է հասնում մոռացումը[6]։
- Գնդապետ Աուրելիանո Բուենդիա - Իսկ ես հիմա միայն գլխի ընկա՝ որ կռվում եմ հպարտությունից[7]։
- Ուրսուլա - Բայց մի մոռացեք, քանի դեռ ապրում ենք, մենք ձեր մայրերն ենք, և եթե մեկ չէ, հարյուրապատիկ հեղափոխական լինեք, միևնույն է, մեր նկատմամբ առաջին իսկ անհարգալից վերաբերմունքը նկատելիս իրավունք ունենք հանել ձեր շալվարները և դաղել ճիպոտով[8]։
- Գնդապետ Աուրելիանո Բուենդիա - Լավագույն բարեկամը նա է, որ հենց հիմա մեռավ[9]։
- Մեռնելն այնքան էլ հեշտ չէ, ինչպես կարծում են։ Իր [գնդապետ Աուրելիանո Բուենդիայի] վերաբերյալ դա ճշմարտություն էր[10]։
- ․․․Գնդապետ Աուրելիանո Բուենդիան աստիճանաբար գիտակցեց, որ խաղաղ ծերության գաղտնիքը ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ մենության հետ ազնիվ դաշինքի կնքում[11]։
- Այնինչ, Ռեմեդիոս Գեղեցկուհուն տիրելու և նույնիսկ նր հետ կապված վտանգներից անխոցելի մնալու համար բավական էր սիրո պես հին ու բարի զգացումը միայն, մի բան, որ ոչ մկի մտքով չէր անցնում[12]։
- -Ասա նրան,- ժպտաց գնդապետը,- որ մարդ մեռնում է ոչ թե այն ժամանակ, երբ պարտավոր է, այլ այն ժամանակ, երբ կարող է[13]։
- ․․․Չլինի՞ տերը կարծում է, թե մարդ երկաթից է շինված և ընդունակ է այսքան վիշտ ու տառապանք կրելու[14]։
- Հաշտության րոպեն թանկ է բարեկամաբար ապրած մի ամբողջ կյանքից[15]։
- Աշխարհ վերջը կգա այն օրը, երբ մարդիկ գրքերն ապրանքատար վագոնները բարձած՝ կսկսեն երթևեկել առաջին կարգի վագոնով[16]։
- ․․․Միշտ հիշեն, որ անցյալը կեղծիք է, որ հիշողության համար վերադարձի ճամփա չկա, որ յուրաքանչյուր անցած գարուն կորած է և որ ամենախենթ ու ամուր սերը սոսկ վաղանցիկ երևույթ է[17]։
- ․․․Մագաղաթներում գրի առած ամեն ինչը երբեք և ոչ մի դեպքում չի կրկնվելու այլևս, քանզի մարդկային այն տոհմերը, որոնք դատապարտված են հարյուր տարվա մենության, երկրորդ անգամ չեն հայտնվում երկրի երեսին[18]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել]- ↑ Մ․ Հակոբջանյան (2014). Հայ թարգմանական գրականություն. հատոր Բ. Երևան: Հայաստանի ազգային գրապալատի հրատարակչություն. էջ 249.
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 5։
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 6։
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 7։
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 19։
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 50։
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 149։
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 172։
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 180։
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 185։
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 215։
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 253։
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 260։
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 269։
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 300։
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 420։
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 423։
- ↑ Գաբրիել Գարիսա Մարկես, Հարյուր տարվա մենություն, Երևան, 1979, էջ 438։
