«Մանուկ Աբեղյան»–ի խմբագրումների տարբերություն
Content deleted Content added
չ clean up, փոխարինվեց: : → ։ (17) oգտվելով ԱՎԲ |
չ →top: clean up, փոխարինվեց: → |
||
| Տող 1. | Տող 1. | ||
[[Պատկեր:USSR stamp M.Abegyan 1965 4k.jpg|right|200px|thumb|Մանուկ Աբեղյանի պատկերը 1965 թ. ԽՍՀՄ նամականիշի վրա]] |
[[Պատկեր:USSR stamp M.Abegyan 1965 4k.jpg|right|200px|thumb|Մանուկ Աբեղյանի պատկերը 1965 թ. ԽՍՀՄ նամականիշի վրա]] |
||
'''Մանուկ Աբեղյան''' (մարտի 17, [[1865]] — սեպտեմբերի 25, [[1944]]), |
'''Մանուկ Աբեղյան''' (մարտի 17, [[1865]] — սեպտեմբերի 25, [[1944]]), հայ հայագետ, հասարակական գործիչ, գրականագետ, լեզվաբան, բառարանագիր, բանահավաք, ակադեմիկոս, և ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ։ Համարվում է ԽՍՀՄ-ում [[w:հայերենի նոր ուղղագրություն|հայերենի նոր ուղղագրության]] հիմնադիր, որը ԽՍՀՄ-ում փոխարինեց [[w:հայերենի դասական ուղղագրություն|հայերենի դասական ուղղագրության]]։ |
||
==Քաղվածքներ== |
==Քաղվածքներ== |
||
08:48, 16 Մարտի 2016-ի տարբերակ
Մանուկ Աբեղյան (մարտի 17, 1865 — սեպտեմբերի 25, 1944), հայ հայագետ, հասարակական գործիչ, գրականագետ, լեզվաբան, բառարանագիր, բանահավաք, ակադեմիկոս, և ՀԽՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ։ Համարվում է ԽՍՀՄ-ում հայերենի նոր ուղղագրության հիմնադիր, որը ԽՍՀՄ-ում փոխարինեց հայերենի դասական ուղղագրության։
Քաղվածքներ
- Փոփոխութիւն, իմ կարծիքով, պէտք է, և կարելի է անել որոշ չափով. բայց եթէ որևէ փոփոխութիւն պիտի վերացնի մեր ուղղագրութեան միութիւնը և մեր երկու գրական լեզուներն իրարուց աւելի հեռացնի, աւելի լաւ է, որ չլինի։ Իսկ մինչ այդ, ձեռք պիտի քաշել ամէն հին ու նոր փոփոխութիւններից և դառնալ աւանդական ուղղագրութեանը։ Այս է ուղիղ ճանապարհը։
- Դասական ուղղագրությունը նոր ուղղագրությամբ փոխարինելու մասին, «Արարատ» ամսագիր, 1913[1]
- Անենք ամեն բան, ինչ որ կարող ենք մեր բազմամիլիոն ժողովուրդների հետ, ավելի ամրացնե՛նք թիկունքը և հաղթությունը մերը կլինի,– այդ մասին ոչ մի կասկած չկա,– մենք նորից կդառնանք մեր խաղաղ շինարարական աշխատանքին[2]։
- Կոչ՝ ուղղված բոլոր գիտնականներին Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ։
Քաղվածքներ Աբեղյանի մասին
- Մանուկ Աբեղյանը․․․ պրիզիդենտ էր․․․ նրան էինք հաշվետվություն ներկայացնում մեր բաժինների գործունեության մասին։ Խստապահանջ էր երկաթի պես, կորեկտ, ջանադիր, բարեխիղճ ու գործունյա։ Մենք հոգնում էինք, նա` ոչ։ Նա աշխատում էր հանգիստ, հաստատ և հիմնավորապես։ Նա ուսուցանում էր աշխատել, ներշնչում էր հարգանք ու ակնածանք դեպի գիտական ճշտությունը, գործի կատարման ստուգումը. ուսուցանում էր սիստեմ, մեթոդ, սեր դեպի գիտական աշխատանքն ու գիտությունը[3][4]։
- Դերենիկ Դեմիրճյան։ Վերաբերում է այն ժամանակահատվածին, երբ Մ․ Աբեղյանը Գրականության և արվեստի ինստիտուտի խորհրդի նախագահն էր։
- Նա ընկավ հսկա կաղնու նման, և ծանր լռություն տիրեց անտառում։
- Դերենիկ Դեմիրճյան։ Աբեղյանի մահվան մասին։
- Խորին կսկիծով ընկալեցինք հայ գիտության և հայ ժողովրդի կրած ահռելի կորստի` մեծապատիվ Մանուկ Աբեղյանի մահվան գույժը[5]։
- Հովսեփ Օրբելի։ Հեռագրում է Լենինգրադից՝ լսելով Աբեղյանի մահվան գույժը։
- Մանուկ Աբեղյան։ Ի՞նչ էր մեզ համար նա. հայկական ավանդությունների մարմնացում, գիտնական բառիս ամենախորին իմաստով, անվախ, աննախապաշար… Հավերժ սիրելի Մանուկ Աբեղյան․․․ Մենք խորապես զգում ենք, որ քո շնորհիվ մեր ազգային-հոգեկան միջավայրը լցված է իմաստությամբ և հեղինակությամբ, լրջությամբ և վեհ նպատակների հետապնդումով[6]։
- Ավետիք Իսահակյան։ Աբեղյանի գերեզմանին մահվան տարելիցի առնչությամբ։
- Մ. Աբեղյանը «մտավորական մեծ ճիգի մարդ էր, որ կազմակերպել է մեր ազգային գիտակցությունը» հայ հոգևոր մշակույթի տարբեր բնագավառների նկատմամբ։
Պատմական և հանրային մեծ ծառայություն է ասիկա հայ մշակույթին, որ փառքով պետք է արձանագրվի և անկորուստ մնա հայոց գրականության պատմության մեջ[7]։
- Մ. Աբեղյանի մեջ ներդաշնակ կյանքով ապրում են թե՛ մեծ լեզվաբանը, թե՛ մեծ գրականագետը, թե՛ մեծ բանագետը, իրենց արանքում տեղ տալով նաև մեծ պատմաբանին և մեծագույն տաղաչափագետին։ Ահա թե ինչու ոչ միայն կարող ենք, այլ պարտավոր ենք, հպարտությամբ նշել, որ հայագիտության բոլոր մեծ երախտավորների մեջ առայսօր Մ. Աբեղյանն է ամենաներդաշնակ, ավելի ճիշտ բառավ ասած` կատարյալ դեմքը[8]։
Աղբյուրներ
- ↑ Յարութիւն վաւերական-ուսուցողական շարժանկար
- ↑ (1941). «Մանուկ Աբեղյան». Գրական թերթ №21.
- ↑ Դերենիկ Դեմիրճյան (1954). "Հուշ-ելույթ Մ. Աբեղյանի մահվան տասնամյակին նվիրված երեկոյին". {{{booktitle}}}. Retrieved on 9 Սեպտեմբեր 2015.
- ↑ Ս․ Հարությունյան (1970). Մանուկ Աբեղյան. կյանքն ու գործը. Երևան. էջեր 122.
- ↑ Եղիշե Չարենցի անվան Գրականության և արվեստի թանգարան. Մ․ Աբեղյանի ֆոնդ. էջեր 268.
- ↑ (1959). «Մանուկ Աբեղյան․ կենսագրական ակնարկ». Գրական թերթ №40.
- ↑ Ն. Աղբալյան (1950). Ամբողջական երկեր I, Գրական-քննադատական երկեր. Բեյրութ. էջեր 410-411.
- ↑ Պ. Սևակ (1971). Պաշտոնական ընդդիմախոսություն Ս. Հարությունյանի «Մանուկ Աբեղյան» դոկտորական դիսերտացիայի մասին. Ս. Հարությունյանի անձնական արխիվ. էջեր 4-5.
