Ժանտախտը

«Ժանտախտը» գրքի շապիկը

«Ժանտախտը» (ֆր.՝ La Peste), ֆրանսիացի գրող Ալբեր Կամյուի վեպը, որը լույս է տեսել 1947 թվականին։ Վեպը հայերեն է թարգմանվել 1991 թվականին։ Թարգմանիչ՝ Գ․ Քեշիշյան։

Քաղվածքներ

• Ամբոխը չի հասկանում… որ Ժանտախտի բացիլը երբեք չի մեռնում կամ անհայտանում, որ այն կարող է քնած մնալ տասնյակ տարիներ կահույքի և սպիտակեղենի մեջ, որ այն համբերատար սպասում է ննջարանում, նկուղներում, ճամպրուկներում, թաշկինակներում և գզրոցներում, և որ գուցե գա մի օր, երբ մարդկանց դժբախտության և դաստիարակության համար ժանտախտն արթնացնի իր առնետներին և ուղարկի սատկելու որևէ երջանիկ քաղաքում:
• Եվ ժանտախտի բարձրագույն օրենքով ամեն մարդ, բանտապետից մինչև վերջին բանտարկյալը, դատապարտված էր, և գուցե առաջին անգամ բանտում տիրում էր բացարձակ արդարություն։
• - Հարց. ի՞նչ պետք է անել ժամանակի զգացողությունը չկորցնելու համար: Պատասխան. Զգալ ժամանակը նրա ամբողջ ընթացքում:
• Հիմարությունը միշտ էլ պարտադրում է իրենը:
• Իրականում աղետները սովորական բաներ են, բայց մարդիկ դժվարությամբ են հավատում դրանց, երբ իրենց գլխին են գալիս: Աշխարհում այնքան ժանտախտներ են եղել, որքան պատերազմներ, բայց հակառակ դրան՝ ժանտախներն ու պատերազմները մարդկանց միշտ անպատրաստ են գտնում:
• Տղամարդիկ և կանայք կամ շատ արագ իրար հոշոտում են սիրո ակտ կոչվածում, և կամ վարժվում են երկուսով ապրելու սովորույթի:
• Ամուսնանում են, մի քիչ էլ են սիրում, աշխատում են: Այնքան են աշխատում, որ մոռանում են սիրել:
• Շատախոսությունը ամեն ինչ չափազանցնում է:
• Հուսահատվելու սովորությունը, հուսահատությունից վատ է:
• Միակ բանը, որ ինձ համար կարևոր է` մարդ լինելն է:
• Գիտե՞ք, մարդիկ կան, որ մերժում են մահանալ:
• Ենթադրությունները գիտության մեջ, ինչպես և կյանքում, միշտ վտանգավոր են, բայց ամբողջ աշխարհը ենթադրելուց բացի ուրիշ բան չի անում:
• Աշխարհը շուռ է եկել. ավելի շատ բժիշկներ կան, քան հիվանդներ:
• Մարդիկ հոգնում են խղճահարությունից, երբ խղճահարվելը անօգուտ է դառնում:
• Ժամանակի և մտածողության պակասի պատճառով մարդիկ ստիպված են իրար սիրել առանց պատճառն իմանալու:
• Եթե ես իմանամ, որ դու գալու ես, ապա կարող եմ քեզ սպասել ինչքան որ պետք է:
• Անհանգստությունը՝ թեթև զզվանք է ապագայից:
• Հաճախ է պատահում, որ մարդ տանջվում է, տանջվում է` ինքն էլ այդ մասին չիմանալով…
• Ծովը տեսնելու համար, պետք է այն միշտ որոնել:
• Կարևորը ներքին խաղաղությունը գտնելն է:
• Բայց իրականում նրանք քնած էին: Ամբողջ այդ երկար ժամանակը մի երկար քուն էր նրանց համար: Քաղաքը լեցուն էր արթմնի քնածներով, որոնք իրականում իրենց ճակատագրից խուսափում էին միայն այն բացառիկ դեպքերում, երբ գիշերը երևութապես նրանց փակված վերքերը հանկարծ բացվում էին: Եվ հանկարծակի արթնացած, շփոթված ու վախեցած շոշափում էին իրենք իրենց, նրանց շրթներն այրվում էին և մի ակնթարթում իրենց տառապանքը հանկարծ վերաթարմացած էին գտնում իրենց սիրածի տակնուվրա եղած դեմքի հետ: Առավոտյան նրանք վերադառնում էին աղետին, այսինքն` մտնում էին ամենօրյա սովորական կյանքի մեջ:
• Մեծերը միշտ փոքրերին են ուտում:
• Աշխարհում չկա մի իրադարձություն, որ իր դրական կողմը չունենար, եթե լավ ուսումնասիրվեր:
• Քրիստոնյայի համար նույնիսկ ամենասարսափելի փորձությունը օրհնություն է: Հետևաբար, նույնիսկ դժվարագույն պահին քրիստոնյայի պարտքն է բարին գտնելը, ինչի մեջ էլ որ այն լինի և ինչպիսի դժվարություն էլ որ կանգնած լինի դրա ճանապարհին:
• Նրանք իրենց հույսը դնում էին պատահականության վրա, իսկ պատահականությունը ոչ ոքի չի պատկանում:
• Հասկանալի է, որ միշտ հնարավոր է աչքերը փակել և չտեսնել ճշմարտությունը, մերժել այն: Ճշմարտությունը սարսափելի ուժ ունի և ի վերջո հաղթում է ամեն ինչ:
• Ակներևաբար շատ հեշտ է ընտրություն կատարել բայց-ի ու և-ի միջև: Դժվար է դառնում նախընտրություն անել և-ի ու հետո-ի միջև: Դժվարությունը մեծանում է հետո-ի և այնուհետև-ի միջև: Բայց վստահաբար ամենադժվարը իմանալն է, պե՞տք է «և» օգտագործել, թե պետք չէ:
• Մահը մի երևույթ է, որն ապացուցում է մեր իրավացիությունը:
• Առավոտյան ժամը չորսին ընդհանրապես ոչինչ չեն անում և քնում են, նույնիսկ եթե գիշերը դավաճանության գիշեր եղած լիներ: Այո, այդ ժամին քնում են, և դա վստահություն է ներշնչում, որովհետև անհանգիստ սրտի միակ ցանկությունը անվախճանորեն ունենալն է այն էակին, որին սիրում է, իսկ երբ դա անհնար է բացակայության պատճառով՝ աներազ քնի մեջ խորասուզվել կարողանալը այդ էակի խորքում, այդ վիճակը կարող է վախճան ունենալ լոկ այն օրը, երբ նրանք նորից հանդիպեն:

Աղբյուրներ

• Ալբեր Քամյու «Ժանտախտը»։ grqamol.am (հունվարի 5, 2015 թ․)։ Վերստացված է՝ սեպտեմբերի 22, 2015 թ․։