Զապել Եսայան

Զապել Եսայանը (փետրվարի 4, 1878 — 1943) արևմտահայ նշանավոր վիպասան և իգապաշտպան է եղել։

Քաղվածքներ

• Մեր հայրերէն մեզի աւանդուած ժառանգութիւններէն ամէնէն շքեղը, ամենէն իրականը մեր գեղեցիկ, հարուստ եւ մեծավայելուչ լեզուն է, պէտք է պահպանենք յուզումով, հրայրքով եւ խանդաւառութեամբ։ Ես վստահ եմ, որ կը պաշտպանենք։
• Կինը աշխարհ չէ եկած մինակ հաճելի ըլլալու համար։ Կինը եկած է իր խելքը, մտային, բարոյական եւ ֆիզիքական յատկութիւնները զարգացնելու համար։ Ինքզինքնին յարգող բոլոր կիներուն իտէալը միայն հաճելի ըլլալը պէտք չէ ըլլայ, այլ երկրիս վրայ գործօն բարերար տարր մը դառնալը։

Զապել Եսայանի մասին

• Ընդմիջումներին, եթե պրոֆեսորականի դուռը բաց էր, անցնում էինք և աչք գցում մեր պրոֆեսորներին: Նրանք մեզ համար հեղինակություներ էին և մեզ հետաքրքիր էր նրանց տեսնել «անպաշտոն» վիճակում: Զապել Եսայանը գահավորակի վրա նստած ծխում էր: Դա էլ նորություն էր: Այն տարիներին սովոր չէինք կնոջը ծխելիս տեսնել: Ընդհանրապես նկատել էինք, որ նրա պահվածքի մեջ կար մի անկախություն: Նա նոր մարդ էր Երևանում և չէր աշխատում հարմարվել տեղական սովորություններին: Նա անում էր այն, ինչ սովոր էր անել Փարիզում և ոչ մի նշանակություն չէր տալիս, թե ով ինչ կասի: Գիտեր, որ ծխելու վրա շատերը խեթ են նայում, բայց չնկատելուն էր տալիս և նույնիսկ հենց դրանց էլ մեկնում էր ծխախոտատուփը։

Ռուբեն Զարյան, «Հուշապատում»